Triyak Devreleri Tristör Devreleri

| Mayıs 14, 2020 Tarihinde güncellendi
Triyak Devreleri Tristör Devreleri

Triyak Devreleri Tristör Devreleri: İnternet üzerinde paylaşılan çeşitli kaynaklardan (pdf, doc vs) ayıklanıp siteye aktarılmıştır devreler ve açıklamalar alıntıdır bir çoğu basit yapımı kolay profosyonel, amatör bir çok elektronikcinin işene yarayacak devreler bulunuyor. Ayrıca neredeyse tüm sayfalarda, devrenin çalışması hakkında açıklamalar var Emeği geçen hazırlayan kişilere teşekkürler.

PCBway Türkiye PCB Manufacturer PCB Assembly

220V’ta çalışan diyaklı flaşör devresi

220vta-calisan-diyakli-flasor-devresi

220 V’ta çalışan diyaklı flaşör devresi: verilen devreye AC 220 V uygulandığında R1 direnci üzerinden yavaş yavaş şarj olan C’nin gerilimi 20-50 V olduğunda diyak iletime geçerek ledi çalıştırır.

C’nin led üzerinden boşalmasıyla diyak tekrar kesim durumuna geçer ve devre başa döner. Devrede kullanılan 1N4007 diyodu, ledi negatif alternanslara karşı korur.

flaşör devresi, 220v flaşör, diyak flaşör, diyak lamba

SBS ve triyaklı dimmer devresi

sbs-ve-triyakli-dimmer-devresi

SBS ve triyaklı dimmer devresi: devrede R ve P’den geçen akım C’yi doldurmaya başlar. C’nin gerilimi SBS’nin iletime geçme değerine yükseldiğinde bu eleman akım geçirerek triyakı sürer.

sbs devresi, sbs dimmer, triyaklı dimmer, dimmer devresi

Tristörleri tetikleme yöntemleri

tristorleri-tetikleme-yontemleri-1

1- Bağımsız DC üretecinden tetikleme: S1 anahtarı kapatıldığında lamba yanmaz. S2 anahtarı kısa süreli olarak kapatılıp açılırsa tristörün davranışı şöyle olur: V gerilimi AC ise S2 açıldığı anda tristör tekrar kesime gider ve lamba söner. V gerilimi DC ise S2 açılsa bile tristör sürekli olarak iletimde kalır.

tristorleri-tetikleme-yontemleri-2

2- Ana besleme kaynağından sağlama: Devrede S anahtarı kapatıldığı anda direnç üzerinden geçen küçük değerli akım tristörü sürer. Devre DC ile besleniyorsa S anahtarı açılsa bile tristör iletimde kalır. Devre AC ile besleniyorsa S anahtarı açıldığında tristör kesime gider. Devrede kullanılan diyot, tristörün G ucundan ters yönde akım dolaşmasını önler. Yani bu eleman tristörü koruma amacıyla bağlanmıştır.

G (gate) ucuna uygulanan akımın minimum değeri önemli bir husustur. Yani G ucuna rastgele akım uygulanırsa eleman bozulur. Teknik bilgi kataloglarında her tristörün geyt ucuna uygulanacak akım (IGmin) belirtilir. Örneğin iletime geçebilmesi için G ucuna 10 mA uygulanması gereken bir tristöre 5 mA uygulanırsa A (anot) – K (katot) arası iletken olmaz. Ya da G akımı 10 miliamperin çok üzerinde olursa eleman bozulabilir.

Tristörün G (gate) ucuna uygulanacak tetikleme akımının katalogda verilmiş olan sınırın üzerine
çıkmaması için tetikleme ucuna seri olarak direnç bağlanır. Direncin kaç ohm olması gerektiğini bir örnekle açıklayalım.

Örnek: Bir tristörün G (gate) tetikleme akımı katalogdan bakılarak 10 mA olarak belirlenmişir. Tristör
DC 12 voltluk bir devrede kullanıldığına göre G (gate) ucuna seri bağlanması gereken direncin değerini hesaplayınız. (V geyt=1V)

tristorleri-tetikleme-yontemleri-3

Tristorlerin-izolasyon-pals-darbe-transformatorleriyle-tetiklenmesi

3- Tristörlerin izolasyon (pals, darbe) transfor-matörleriyle tetiklenmesi: Birbirinden yalıtılarak (bağımsız) çalışması istenen devrelerde tetikleme palsi ile tristör arasına devre’de görüldüğü gibi dönüştürme oranı 1:1 olan minik boyutlu bir pals transformatörü bağlanır. Pals devresinin primerden dolaştırdığı akımın yarattığı manyetik alan sekonder sargılarında V2 gerilimini oluşturur. V2 gerilimi tristörün G ucunu tetikleyerek tristörü sürer. Bu yönteme manyetik kuplajlı tetikleme de denir.

Tristorun-optokuplorle-tetiklenmesi

4- Tristörlerin optokuplör ile tetiklenmesi: Devrede S anahtarı kapatıldığında enfraruj diyot ışık yayarak fototransistörü sürer. İletime geçen fototransistör ise tristörü tetikleyerek röleyi çalıştırır. Görüldüğü üzere kumanda devresiyle güç devresi optokuplör sayesinde birbirinden elektriksel bakımdan yalıtılmıştır.

tristor, tristör tetikleme, tristör optokublör, tristör pals trafosu

Tristör ve triyak test devresi

tristor-ve-triyak-test-devresi

Devre ile tristör ve triyakların sağlam olup olmadığı anlaşılabilir. A-G-K uçlarına tristör bağladıktan sonra iki yollu anahtar tristör konumuna alınır ve test butonuna basılır. Bu işlem sonucunda butona basılınca lamba sürekli olarak yanıyorsa tristörün sağlam olduğu anlaşılır.

A ucuna triyakın A2 ucu, K ucuna triyakın A1 ucu, G ucuna triyakın G ucu bağlandıktan sonra, iki yollu anahtar triyak konumuna alınıp test butonuna basılıyken lamba yanıyorsa triyak sağlamdır.

triyak test, tristör test, test devresi, triyak sağlamlık testi, tristör sağlamlık testi

Triyaklı ışık modülatörü devresi

triyakli-isik-modulatoru-devresi
Triyaklı ışık modülatörü devresinin şeması

ışık modülatörü devresinde müziğin şiddetine göre lambaların ışık yaymasını sağlar. Devre verimli çalışmazsa triyakların G ucuna bağlı olan dirençlerin değerleri değiştirilmelidir.

triyak ışık, modülatör devresi, triyaklı devre, lamba müzik

BT136 Triyaklı gecikmeyle çalışan zamanlayıcı devresi

bt136-triyakli-gecikmeyle-calisan-zamanlayici-devresi

Triyaklı zamanlayıcı devresinde A anahtarı kapatılınca C kondansatörü dolmaya başlar. C’nin gerilimi belli bir seviyeye ulaştığında transistör iletime geçer. Transistörün C-E ayakları arasından geçen akımı triyakı sürer ve lamba yanar.

B butonuna basılınca C boşalır. Transistör kesime gider. Lamba söner. Bir süre sonra yeniden dolan C transistör ve triyakı iletime sokar

bt136 triyak, gecikmeyle çalışan, zamanlayıcı devresi, triyaklı zamanlayıcı, triyak zaman

Tristörlerle motorların dönüş yönünün değiştirilmesi

Sabit kutuplu DC motorlarda devir yönünün değişmesi için besleme uçlarının yer değiştirmesi yeterli olmaktadır. Bu kuraldan hareketle DC motora seri olarak birbirine ters paralel iki tristör bağlanıp devir yönü kontrolü yapılabilir.

tristorlerle-motorlarin-donus-yonunun-degistirilmesi

Verilen devrede besleme gerilimi AC’dir. Bu gerilim direkt olarak motora uygulanırsa alıcı çalışmaz. Devrede bulunan tristörler tek yönde akım geçirdiğinden, AC besleme gerilimi DC’ye çevrilir. İlk önce S1 anahtarını kapatarak SCR1’in G ucunun tetiklenmesini sağlayalım. Bu durumda motor üzerinden sağdan sola doğru bir akım geçişi olur ve DC motor belli bir yönde dönmeye başlar.

Daha sonra S1 anahtarını açıp S2 anahtarını kapatalım. S2’nin kapanmasıyla SCR2 iletime geçer. SCR2’nin iletken olmasıyla DC motor üzerinden soldan sağa doğru bir akım geçişi olur ve motor önceki dönüş yönünün zıttı yönde dönmeye başlar.

tristör motor, motor yön değiştirme, motor tristör

SUS ve tristörlü tam dalga kontrollü dimmer devresi

sus-ve-tristorlu-tam-dalga-kontrollu-dimmer-devresi

SUS ve tristörlü tam dalga kontrollü dimmer: devrede R1 ve P üzerinden şarj olan kondansatörün gerilimi yaklaşık 7,4-7,5 V olunca SUS iletime geçerek tristörü sürer.

Tristörün iletime geçme anı potun değerine bağlı olarak değişir ve lambanın verdiği ışık pot ile ayarlanmış our.

sus devresi, sus tristör, sus dimmer, tristör dimmer

Triyaklı karanlıkta çalışan devre

triyakli-karanlikta-calisan-devre

Triyaklı karanlıkta çalışan devre: verilen devrede ortam karardığında LDR’nin direnci artar. Üzerinde düşen gerilim yükselir. Diyak iletime geçerek triyakı tetikler ve lamba yanar. Aydınlık ortamda L söner.

karanlıkta çalışan devre, triyak ldr, triyak diyak, ldr devresi

MOC3010 Optokuplörlü BT136 Triyaklı flaşör devresi

moc3010-optokuplorlu-bt136-triyakli-flasor-devresi
MOC3010 BT136 Triyaklı flaşör devre şeması

Flşör devresinde 555 entegresi ayarlanan frekansta çıkış sinyali üretir. Bu entegrenin verdiği akım MOC3010 optokuplörünün ledini çalıştırır. Işık yayan led fotodiyağı sürer.

İletime geçen fotodiyak triyağı sürer ve lamba yanıp söner. Devrede kullanılan optokuplör sayesinde DC ile beslenen kare dalga üreteç devresiyle 220 voltluk triyaklı devre birbirinden yalıtılmış durumdadır.

moc3010, optokuplörlü, bt136 triyak, triyaklı flaşör devresi, flaşör devresi, 220v flaşör

UJT’li pals üreteci (gevşemeli osilatör)

ujtli-pals-ureteci-gevsemeli-osilator

Devreye DC uygulanınca pot ve R1’den geçen geçen akım kondansatörü doldurmaya başlar. C’nin gerilimi 6-9 V arası bir değere ulaşınca UJT aniden iletken olur. B2’den B1’e doğru geçen akım R3 üzerinde gerilim oluşmasını sağlar. Emitere bağlı olan C çok küçük kapasiteli olduğundan hemen deşarj olarak devrenin başlangıç noktasına dönmesine neden olur.

ujt osilatör, ujt pals, osilatör devresi

UJT tetiklemeli üç fazlı tam dalga doğrultmaç devresi

ujt-tetiklemeli-uc-fazli-tam-dalga-dogrultmac-devresi

Verilen devrede P2 üzerinden geçen akım C’yi doldurmaya başlar. C’nin gerilimi 6- 9 volt olduğunda UJT iletime geçer. R7 üzerinde oluşan gerilim tristörleri iletime sokar. P2 potuyla çıkış geriliminin değeri ayarlanabilir.

ujt tetikleme, üç faz doğrultma, doğrultmaç devresi

Transistörlü trafosuz merdiven ışık otomatiği devresi

transistorlu-trafosuz-merdiven-isik-otomatigi-devresi

Trafolar devrede çok yer kapladığından ve maliyeti artırdığından trafosuz tip merdiven ışık otomatikleri geliştirilmiştir. Trafosuz tip otomatiklerde gerilimin düşürülmesi için AC 220 V’luk girişe 220-470 nF/350 V’luk kondansatörler seri olarak bağlanmaktadır.

Bu sayede gerilimin büyük bir bölümü kapasitif reaktansı (XC) yüksek olan kondansatör üzerinde düşmekte, 12-48 V’luk kısmı ise zaman rölesi devresine gitmektedir.

Verilen devrede 100- 330 nF’lık kondansatör direnç görevi yaparak gerilimi düşürür. Butona basıldığında devre nötr alarak çalışmaya başlar. C2 dolunca T1 iletime, T2 kesime gider ve lamba söner.

trafosoz devre, merdiven otomatiği, trafosuz merdiven otomatiği, otomatik devresi

Tristörlü Şifreli kilit devresi

tristorlu-sifreli-kilit-devresi

Şifreli kilit: devre beş butona doğru sırayla basıldığında çalışır. Devrede 30240 değişik olasılık söz konusudur. Bilmeyen birisinin seçilen kombinasyonu bulma olasılığı üç milyonda bir kezdir. Ayrıca beş butona (S4, S5, S6, S7, S8) 4 saniye içinde basılmazsa doğru basım sırası izlense bile şifre açılmaz.

Devrede S4-S8 arasındaki butonlar doğru kombinasyon için, S1-S3 arasındaki butonlar ise kombinasyon önleme devresi içindir. Yani devrenin çalışmasını önlemek için kullanılmıştır. S4 butonu kombinasyonun ilk basamağı olup, bu butona kısa bir süre basıldığında C1 kondansatörü şarj olarak T1 ve T2 transistörlerini yaklaşık 4 saniye için iletime geçirir.

S5 butonu kombinasyonun ikinci basamağı olup, bu butona basıldığında C1 kondansatörü SCR1 tristörü tetiklenerek R3 direnci üzerinde gerilim düşürür. Bu ise S6 butonuna basıldığında SCR2 tristörünün tetiklenmesi için gerekli akımı sağlar. Bu işlemler T3 röle sürücü transistörünün iletime geçmesine değin sürer.

Eğer şifre 4 saniye içinde açılmazsa sistem kapalı (off) durumuna geçer. Bu hâlde kilidin yeniden açılabilmesi için işlemleri baştan başlatmak gerekir. Eğer doğru sırayla gidilmeyip herhangi bir aşamada S1-S3 butonlarından herhangi birisine basılırsa, sistem yeniden kapalı (off) durumuna geçer.

tristör kilit, şifreli kilit, kilit devresi

UJT ve tristörlü tam dalga kontrollü dimmer devresi

ujt-ve-tristorlu-tam-dalga-kontrollu-dimmer-devresi

UJT ve tristörlü tam dalga kontrollü dimmer devresi: verilen devre AC sinyallerin pozitif ve negatif alternanslarını kontrol eder. Devrede, köprü bağlı diyotlar AC’yi DC’ye çevirir.

Fakat bu tam DC değildir. Sürekli olarak sıfır ile tepe değer arasında değişmektedir. Ön dirençle korunmakta olan zener diyot UJT için gereken sabit besleme gerilimini sağlar. UJT’li pals üreteci ise tristörü tetikler.

ujt tristör, tam dalga dimmer, dimmer devresi, tiristör dimmer, ujt dimmer

Transistör ve triyaklı merdiven otomatiği devresi

transistor-ve-triyakli-merdiven-otomatigi-devresi

Devrede B’ye basıldığında C1 kondansatörünün iki ucuna da eksi (-) gideceğinden bu eleman deşarj olur ve P ile R1 üzerinden tekrar dolmaya başlar. C dolana kadar T1 kesimdedir.

T1’in kesimde olması nedeniyle T2 ve T3 de kesimde kalır. T3’ün kesimde olması T4’ün iletim olmasını sağlar. T4 iletken olduğu anda triyakın G ucuna eksi (-) gider ve bu elemanın A1-A2 uçları arasından geçen akım lambaları çalıştırır. C dolduğu anda T1, T2, T3 iletime geçer. T3 iletken olduğunda T4 kesime gider ve lambalar söner.

transistör otomatik, triyaklı merdiven otomatiği devresi, merdiven otomatiği devresi, triyak lamba

Tristörlü LDR’li aydınlıkta çalışan devre

tristorlu-ldrli-aydinlikta-calisan-devre

LDR üzerine ışık düştüğünde bu elemanın üzerinden geçen akım artar. Pot üzerinde oluşan gerilim T1 transistörünü iletime sokar. R3 direnci üzerine oluşan gerilim tristörü iletime sokar ve lamba yanar. Ortam karardığında T1 transistörü ve tristör kesime gider.

ldr tristör, aydınlıkda çalışan devre, tristör ldr, ldr lamba, tristör lamba

Tristörlü tam dalga kontrollü dimmer devresi

tristorlu-tam-dalga-kontrollu-dimmer-devresi

Devre, AC’nin pozitif ve negatif sinyallerini kontrol ettiği için tam dalga dimmer olarak anılmaktadır. verilen devreye AC uygulandığında pot ve direnç üzerinden geçen akım C’yi şarj etmeye başlar. C’nin gerilimi yaklaşık 0,6-2 V’luk değeri aşınca tristör iletime geçer, L çalışır.

Potun direnç değeri büyütülürse C geç dolacağından, tristör geç iletime geçer. L’nin üzerinden geçen akım azalır. Potun direnç değeri küçültülürse C çabuk dolacağından tristör çabuk iletime geçer. L’nin üzerinden geçen akım çoğalır.

Bu devreyle DC ya da AC ile çalışması gereken alıcıların gücü kontrol edilebilir. Eğer alıcı DC ile çalışıyorsa, köprü diyotların çıkışına (tristörün anoduna, A-B arası) bağlanır. Alıcı AC ile çalışıyorsa köprü diyotlardan önce (devrenin girişine, C-D arası) bağlanır.

tristorlu-tam-dalga-kontrollu-dimmer-devresi-2

Şekil’de görüldüğü gibi tam dalga dimmer devresi negatif alternansları diyotlar aracılığıyla doğrultarak tristöre vermektedir. Tristör ise G ucuna gelen polarma gerilimine göre pozitif yönlü alternansları kırpmaktadır.

Not: Tam dalga kontrollü dimmer devresinde diyotlardan sonra filtre kondansatörü kullanılmadığı için tam doğru akım yoktur. Buna göre diyotların çıkışındaki gerilim sıfır ile pozitif maksimum arasında değişmektedir. Tam dalga dimmer işte bu sayede çalışabilmektedir.

Optointerraptır ve triyaklı uzaktan kumanda devresi

optointerraptir-ve-triyakli-uzaktan-kumanda-devresi

Devrede enfraruj lede DC 12 V uygulandığı anda yayılan ışınlar fototransistörü etkileyerek iletime sokar. İletime geçen fototransistör triyakı sürerek lambayı çalıştırır.

Optointerraptırın yarığına bir cisim girdiğinde ışık alamayan fototransistör kesime gideceğinden triyak da alıcıyı çalıştırmaz olur.

optointerraptır, triyaklı kumanda devresi, kumanda devresi, uzaktan kumanda devresi

Tristörlü yarım dalga kontrollü dimmer devresi

tristorlu-yarim-dalga-kontrollu-dimmer-devresi

Devre, AC’nin pozitif sinyallerini kontrol ettiği için yarım dalga dimmer olarak anılmaktadır.
verilen devreye AC uygulandığında pot ve R üzerinden geçen akım C’yi şarj etmeye başlar. C’nin gerilimi yaklaşık 0,6-2 V’luk değeri aşınca tristör iletime geçer ve Lyanar.

Potun direnç değeri büyütülürse C geç dolacağından tristör geç iletime geçer. L’nin üzerinden geçen akım azalır. Potun değeri çok fazla artırılırsa C hiç dolamadan alternans biteceğinden L hiç yanmaz. Potun direnç değeri küçültülürse C çabuk dolacağından tristör hemen iletime geçer. L’nin üzerinden geçen akım çoğalır.

tristorlu-yarim-dalga-kontrollu-dimmer-devresi-2

Şekil’de görüldüğü gibi yarım dalga dimmer devresi negatif alternansları tamamen kırpmakta, pozitif alternansları ise istenilen miktarda kırparak alıcıya vermektedir. Tristörlerin G ucu sadece pozitif polariteli akımlarda tetiklenir. Negatif polariteli sinyaller G ucunu ters polarize edeceğinden tristör yalıtkan kalır. Negatif polariteli sinyallerin tristörün GK arası eklemini zorlamaması (bozmaması) için G’ye seri olarak koruma amaçlı diyot (1N4001-1N4007 vb.) bağlanır.

Yarım dalga kontrollü dimmer (kısıcı) devresi uygulamada pek kullanılmaz. Çünkü bu devre ile alıcıyı tam güçte çalıştırmak mümkün değildir. Çünkü, tristör AC’nin sadece pozitifalternansının geçmesine izin vermektedir.

dimmer devresi, tristör dimmer, yarım dalga dimmer

Triyakın iki kademeli anahtar olarak kullanılması

triyakin-iki-kademeli-anahtar-olarakkullanilmasi

Triyakın iki kademeli anahtar olarak kullanılması: verilen devrede S anahtarı, 1 konumundayken alıcı tam güçte çalışır. Anahtar 2 konumuna alındığında G ucuna sadece pozitif alternanslar gittiğinden triyak tek yönde akım geçirir.

Alıcı üzerinden besleme geriliminin yarısı geçtiğinden L yarım güçte çalışır.

triyak anahtar, triyak devresi, triyak kontrol

Triyakın optokuplör (optik bağlaç) ile tetiklenmesi

triyakin-optokuplor-optik-baglac-ile-tetiklenmesi

S anahtarına basıldığında optokuplörün ledi ışık yayar ve fototriyak iletime geçer. Fototriyakın akımı C’yi doldurmaya başlar. C’nin gerilimi 20-50 V arası bir değere ulaştığında BT136 triyakı iletime geçerek alıcıyı çalıştırır.

Bu devre optokuplör sayesinde güvenli çalışır. Yani güç devresinde ortaya çıkan bir arıza kumanda devresine zarar vermez

triyak optokuplör, optokuplör triyak, triyak sürme, izole triyak

Tristörlü Akü şarj devresi

tristorlu-aku-sarj-devresi

Akü şarj devresi: devrede akü tam dolunca 2. SCR iletime geçer. İkinci SCR’nin iletken olması 1. SCR’nin G akımını keser. Akü gerilimi istenilen düzeye ulaştığında şarj kendiliğinden kesilir.

tristör şarj, akü şarj devresi, tristörlü şarj

Triyaklı AC motor hız kontrol devresi

triyakli-ac-motor-hiz-kontrol-devresi

Triyaklı AC motor hız kontrol devresi: verilen triyaklı motor hız kontrol devresi 500-2000 W arası güce sahip üniversal motorların devir sayısını istenilen şekilde ayarlayabilir.

Devrede potun direnç değeri düşürülürse C daha çabuk dolar ve diyakı iletime sokar. İletime geçen diyak triyakı tetikleyerek motor üzerinden yüksek değerli bir akım dolaştırır. Bu sayede motor hızlı döner. Potun değeri büyütüldüğünde ise motorun devir sayısı azalır.

triyak ac, triyak motor, motor kontrolü, hız kontrol devresi, triyaklı devre

Triyaklı AC seri (üniversal) motor hız kontrol devresi

triyakli-ac-seri-universal-motor-hiz-kontrol-devresi

Triyaklı AC seri (üniversal) motor hız kontrol devresi: verilen devre ile AC seri motorların devir ayarı yapılabilir. Potun değeri değiştirildikçe kondansatörlerin dolma zamanı değiştiğinden triyakın tetiklenme anı da değişir. Bu ise motordan geçen akımı ayarlayarak hızı değiştirir.

Devrede triyakın düzgün olarak çalışabilmesi ve yakında bulunan radyo, TV gibi cihazların
parazitik sinyallerden etkilenmemesi için iki adet filtre kullanılmıştır. Motora seri bağlanan bobin yüksek frekanslı sinyalleri üzerinden geçirmeyerek bastırır.

Triyaka paralel bağlanan R-C filtre ise yüksek frekanslı sinyalleri kendi üzerinden geçirerek
triyakın bu tür sinyallerden olumsuz etkilenmesini engelle

triyak ac, triyak motor, motor kontrolü, hız kontrol devresi

Triyaklı geri uç etkili iyi kalite dimmer devresi

triyakli-geri-uc-etkili-iyi-kalite-dimmer-devresi

Triyaklı geri uç etkili iyi kalite dimmer devresi: verilen dimmer devresinde iki adet kondansatör kullanıldığından pot az çevrilmesine rağmen lambanın ışığının aniden azalması ya da çoğalması sorunu ortadan kalkar. Yani ışığın şiddeti düzgün bir biçimde azalıp çoğalır.

Triyaklı flaşör devresi

triyakli-flasor-devresi

Triyaklı flaşör devresi: devreye AC uygulandığında 1N4007 diyodunun çıkışındaki doğru akım C’yi doldurmaya başlar. C’nin gerilimi 20- 50 V seviyesine yükseldiğinde diyak iletime geçerek triyakı sürer ve lamba yanar.

C boşalınca triyak kesime gider ve lamba söner. Potun değeri değiştirilerek C’nin dolma zamanı ayarlanabilir. Potun değeri küçültüldüğünde C çabuk dolacağından lambanın yanıp sönme hızı artar.

İlgili Yazılar;

Triyak Nedir ve Nasıl Çalışır? Tristör Nedir ve Nasıl Çalışır? Diyak Nedir ve Nasıl Çalışır?: Tristör Triyak Diyak Nedir ve Çeşitleri Sembolleri

Tristör proteus deneyleri; Tristör UJT Tristörü ve Tristörler ile Yapılmış Deneyler

Triyak nedir nasıl çalışır ve triyak nasıl ölçülür konusunda detaylı bir yazı: Triyak Hakkında Türkçe Bilgiler Örnek Animasyonlar

Yayım tarihi: 2011/06/04 Etiketler: , , ,



26 Yorum “Triyak Devreleri Tristör Devreleri

  1. beytullahbeytullah

    BT136 Triyaklı gecikmeyle çalışan zamanlayıcı devresi bu devre kaç voltla çalışıyor acil

    CEVAPLA
  2. ahmetahmet

    BT136 Triyaklı gecikmeyle çalışan zamanlayıcı devresini yapmak istiyprumda acaba nasıl paılacak baskı devresini paylaşırmısınız..

    CEVAPLA
  3. serdarserdar

    220V diyaklı flasör devresinde led tam olarak nerede kullanılıyor ve kullanacağımız led sıradan 2V’luk bir led mi?

    CEVAPLA
  4. FuatFuat

    BT136 TRİYAKLI GECİKMEYLE ÇALIŞAN ZAMANLAYICI DEVRESİ kaç voltta çalışıyor bide (AC’mi yoksa DC’mi)
    Lambada kac volt

    CEVAPLA
  5. Murat SunaMurat Suna

    Merhabalar BR100 yerine ne kullanabilirim bulunduğum ilde BR100 bulamadım yardımcı olursanız sevinirim.

    Bu devreyi AC motorda devir ayarı için kullanmak istiyorum motor çamaşır makinesi motoru bu devre ile motorda güç kaybı olmadan devir ayarı sağlanabilir mi?

    CEVAPLA
    1. KapibaraKapibara

      Çok kritik bir eleman değil. Yerine DB3 veya muadili bir diyak seçebilirsiniz.
      Bu tür devreler bir çeşit ayarlı AC gerilim regülatörü gibi çalışır.
      Yani motorun deviri, üzerine gelen AC gerilimin seviyesi azaltılarak değiştirilir. Doğal olarak güç kaybı yaşarsınız. Güç kaybı yaşamadan devir sayısını azaltmak için bir çeşit mekanik redüktöre ihtiyacınız var. Vitesli bisikletlerde ki dişli sistemini örnek alın mesela.
      Buradaki devreye alternatif olarak yakın zamanda yaptığım benzer bir devreyi de inceleyin derim. https://320volt.com/40w-havya-icin-dimmer-devresi/
      40W dediğine bakmayın, iyi bir soğutucu ile daha güçlü yükler kontrol edilebilir.

      CEVAPLA
      1. Murat SunaMurat Suna

        Tork kaybı olmadan devir ayarı yapabileceğim basit bir devre var mı ?

        CEVAPLA
  6. ErdalErdal

    Ya hocam giriş triyak kullancağım yada tristör daha karar veremdim. Şimdi sadece artı alternansta tetikleme yapabiliriz. tetikleme akımını kaç volta göre hesap etmek gerekir? Peki katoktan bakıyorum 20uA diyor bir BRX44 tristör için atıyorum 110 Voltta kaç ohm geyte ddirenç bağlamak gekir

    CEVAPLA
  7. AhmetAhmet

    3 fazli dogrultucu devresinde kondansator kac volt olmali zener diyot kac amper kac wat belirtir misiniz tesekkur ederim

    CEVAPLA
    1. asmaasma

      Merhaba
      100nF kondansatörü piyasada 50/63/100V olarak aynı boy ve fiyatta bulabilirsiniz. Daha düşük voltajda bulmanız zor. Çalışırken 6 ila 9V a kadar şarj olup ujt yi tetiklediğinde voltajın düşerek salınım yaptığını anlayabiliyoruz. Yüksek voltajlı olmasına gerek yok.
      Zener diyot için en düşük güç yeterli. Siz 1W tercih edebilirsiniz. Daha büyük seçim gereksiz olur.
      Kolay gelsin.

      CEVAPLA
      1. ahmetahmet

        teşekkür edeim devreyi kurdum çıkış gerilimini dc de 520 volt alıyorum ve pot la ayar yapamıyorum yanlıs kurma ihtimalim yok 100 kere kontrol ettim acaba hata nerede olabilir devre yanlış olabilir mi ?

        CEVAPLA
        1. asmaasma

          Pek çok tristör veya triyak ile yapılan devrede boşta max. gerilim ölçülür.
          Ayar yapılsa bile ölçüm hatalı olur. (yüksek değer çıkar)
          İki adet 220V flamanlı ampül seri bağlanıp yük olarak kullanılabilir.
          Ayar potu ile parlaklığının değiştiğini görmeniz gerekir.
          Olmuyor ise:
          3 fazdan birini devreden çıkartarak 2 fazlı olarak deneyin.
          R,S,T fazlarını sırayla R ve S sonra R ve T sonra da S ve T olarak uygulayın.
          Bu size bozuk (kısa devre) SCR varsa fikir verir.
          Not: Sürekli 3 faz ile deneme yapamazsanız. Aynı mantıkla Faz ve Nötr uçlarını R,S,T girişlerinde deneyebilirsiniz.
          Daha sonra sizden gelecek bilgiye göre yardımcı olmaya çalışırım.
          Kolay gelsin.

      2. TalhaTalha

        Sizden bir ricam var son sınıf eem öğrencisiyim bir problemim var 3 triyaklı ses modülatörü ile ilgili size nasıl ulaşa bilirim Talha kayğusuz benim adım. Son 4 gün kaldı yalvarırım yardımcı olun bana 1 yılım uzayacak

        CEVAPLA
  8. recep ARSLANrecep ARSLAN

    merhaba.
    3 fazlı 1.5 amp çeken bir motor’um var, ve ben bu motor ile (kumanda devresi hazır) kontaktörlü sistem çok yer kapladığı için, triyak veya tristör’lü bir devre ile ileri ve geri yapacak bir düzenek oluşturmak ve kendi yapmış oldugum sürgülü garaj kapımda kullanmak istiyorum.
    mesleğim elektrikçilik’ amatörce sizinde(yüksek müsadenizle) 320volt sayfanızdan feyz alarak elektronik’lede hobi amaçlı uğraş veriyorum, nacizane ben yazı ve yorumlarızdan çok şey öğrendim,
    değerli vaktinizden çalmaz isem bana bu konuda fikir verebilirmisiniz,
    şimdiden çok teşekkür eder işlerinizde başarılarınızın devamını dilerim.
    saygılarımla.

    CEVAPLA
    1. asmaasma

      Merhaba
      Triyaklardan oluşan solid state röle veya yön kontrolünü de eklersek motor sürücü yapmak mümkün.
      Ayrıca hazır ürünlerden en hoşuma gideni phoenix contact ürünü contactron hybrid serisidir. (maalesef fiyatı 1000 lira civarında)
      Bu devre için SSR yapısını uygulamamız gerekiyor.

      ssr-circuit-moc3041-7812

      Resimdeki gibi mocxxxx serisi “zero crosing” özelliği olan optik sürücü kullanmak gerekli.
      Bu şekilde 5 adet Solid State Relay devremiz olacak. (6 taneyle oluyor ama 1 tanesini ben iptal ettim)
      Şema olmadığından tarif yöntemini kullanıcaz:

      soldan sağa 5 triyak çizelim , gate uçlarına numara yazan kutucuk çizelim ssr olduğu belli olsun. T1,2,3,4 ve 5 olarak isimlendirelim.
      T1 in A2 ucu R fazına , T3 ün A2 ucu S fazına T5 in A2 ucu T fazına gelecek şekilde bağlayalım. (çizelim)
      T1 T3 ve T5 in A1 uçlarını motora , sırasıyla U , V ve W olarak bağlayalım. Bu bölüm tek yönlü çalıma içindi.

      T2 nin A2 sini R fazına , T4 ün A2 sini S fazına irtibatlandıralım. (fazın biri değişmeden yön değiştirebildiğimiz için 5 triyak ile çözdük. T5 motor ne yöne dönerse dönsün iletime geçecek)

      T2nin A1 ucunu V sargısına , T4 ün A1 ucunu W sargısına bağlayınca güç devresi bitiyor.

      Bu ssr lerin kontrolü bir led yakmak kadar basit. Hangilerinin iletime geçeğine karar veremezsek fazları bindiririz. Hiç hoş olmuyor. 😉
      Motor sağ dönecekse 1/3/5 iletimde , sola dönecekse 2/4/5 iletimde olacak. Kontrol devren 220Vac veya 24Vdc olabilir. Her bir LED içinden 30-40mA geçmesini sağlamalısın.

      24Vdc ile bir SSR sürmek için , 680ohm / 1W direnç gerekir. (ben olsam üçünü seri bağlardım)
      220Vac ile sürmeyi tavsiye etmem.

      Kolay gelsin.

      CEVAPLA
  9. karafetvakarafetva

    Selamun ALeyküm
    Çok bilinen cyber 936 vb isimleriyle satılan tek havyalık lehim istasyonu havyasını triyakla direk 220Vda sürmeyi düşünüyorum. Bu sebeple triyakla kontrol çok hassas olmalı ve düşük rejimde çalışmalı. Buna uygun ne devresi önerilebilir ve diğer tavsiyeler?

    Ayrıca triyak çıkışı doğrultulup kondansatörle düzeltilip de mosfetle uygulamak daha da düzgün sonu ç sağlar mı?

    CEVAPLA
    1. asmaasma

      Aleyküm Selam
      Bahsettiğinin havya ucu 24V a uygun. İstasyon ise 220V/24V sac trafo ile çalışır.
      Triyak ile ayarladığınız efektif değer diyelim ki 18V olsun. 220V u 18 volta triyak ile ayarlamak , sabit tutmak büyük dert. Isıyı sabitlemek/kontrol etmek için 2-3V luk müdahale de çok zor olur.
      Trafo ve triyak veya DC adaptör ve mosfet kullanarak güç , dolayısıyla ısı kontrolü yapabilirsiniz.
      Direk 220V ile işlem için 220V ile çalışan havya kullanılır. Size 30W lık havya yeterken bazen 40-50W lık iş gerekir. O zaman 60W lık şebeke voltajı ile çalışan havya kullanırsınız. Triyak ile kısma yapabilirsiniz.
      Kolay gelsin.

      CEVAPLA
      1. karafetvakarafetva

        Cevaba teşekkürler.
        Zordur triak ile ama incelenmeli. Triyak ön düşümü yapar ve sonrasında doğrultulup mosfet sürer havyayı. Triyakta tam ayar mecbur değil nasılsa mosfet anahtarlama yapıyor. Triyakta tam ayar gerekseydi en ince haliyle değil araya bir mantık girerek geliştrilebilirdi ama şimdilik mosfet sürücü.

        Bu halde triyak sadece ön kısma işlemini yapıyor. Yani ayar triyakta değil gerilimin üyük kısmını izole ediyor sadece. SOnunda ise doğrultulup kondansatörle regüle edilip mosfete.

        Bu konuda kısma ve mosfet sürümü için tavsiyeler? Mesela triyak ile salanan kondansatörlere doğru doğrultulan gerilim değeri opampta ölçülüp triyak tetiklemesine de müdahale edilebilir.

        CEVAPLA
  10. karafetvakarafetva

    triyakla ön ksma yapılıp sonradan doğrultarak 24V seviyeine düşürüp lehim aletinde kullanma fikri nasıl ?

    CEVAPLA
  11. karafetvakarafetva

    tristörlü şifreli kilit diye verilen yukarıdaki devrede, ilk 3 butn hariç diğerlerinin hepsine aynı anda basınca kilit açılıyor. Kombinasyona gerek yok. Bunu engelleyen özellik yok.

    CEVAPLA
  12. karafetvakarafetva

    Transistör ve triyaklı merdiven otomatiği devresinde;
    ” T4 iletken olduğu anda triyakın G ucuna eksi (-) gider ve bu elemanın A1-A2 uçları arasından geçen akım lambaları çalıştırır.”
    cümlesi var.Triyak gateine + polarma olduğunda açıyor mu? BUraya bi el atalım.

    CEVAPLA
  13. karafetvakarafetva

    Tristörlü LDR’li aydınlıkta çalışan devre
    anlatımında ortam karardığında tristör kesime gider demiş. Halbuki tristör dcde hep iiletimde kalmıor mu? Butn eklenmiş, tristörü kapatmak için*

    CEVAPLA
  14. karafetvakarafetva

    Sayın Asma;
    ssr ile cevaplarda verdiin motor yön değiştirme mantığında;
    “T2nin A1 ucunu V sargısına , T4 ün A1 ucunu W sargısına bağlayınca güç devresi bitiyor.”
    demişsin. Ancak bu halde normalde u-v-w olan bağlantı ters halde v-w-w oluyor. YUkarıda tırnak arasında “w” yerne “u” olmalı.

    CEVAPLA
    1. asmaasma

      Evet aynen öyle
      “T4 ün A1 ucunu W sargısına” değil , U sargısına bağlamak gerekir.
      Sevmediğim , şema olmadan anlatılan devre tariflerinden biri.

      CEVAPLA

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir