Isıya Duyarlı Fan Hız Kontrol Devresi (SMD-DIP PCB)
09.03.2021 tarihinde güncellenen 11.12.2020 tarihinde yayımlanan Isıya Duyarlı Fan Hız Kontrol Devresi (SMD-DIP PCB) ile 152 yazısı var. Yazar Burhan
Isıya göre fan hızını ayarlayan bir devre PCB tasarımı olabildiğince küçük yapıldı komponentlerin çoğu SMD ek olarak fan kontrol devresinin DIP komponentler için hazırladığım PCB çizimide paylaşıyorum.
Fan kontrol devresi Amfi, güç kaynağı devreleri vb. soğutma gerektiren bir çok güç uygulamasında kullanılabilir fan kontrol devresi soğutucu sıcaklığına göre fan hızını otomatik olarak yükseltirnbu sayede fan uzun ömürlü olur gereksiz yere tam devir çalışmaz fazla ses çıkartmaz.
Aslında çok daha basit devreler vardı ama bu devre hazırda olduğu ve denemelerimizde sorun yaşamadığımız için kullandık. Devreyi kaliteli bir ATX güç kaynağından kopyalamıştım bir kaç cihazda kullanılıyor aslında komple SMD tasarım yapılacaktı ama bu hali fazlasıyla yeterli oldu..
SMD dirençlerin hepsi 805 kılıf güç transistörü BCP53 SMD ısı algılama için kullanılan NTC değeri 10K orjinal devrede bazı direnç değerlerini bulamadığım için farklı değerler kullandım mümkünse aynı değerleri kullanın
300-OHM yerine 330-OHM
3K yerine 3.3K
2K yerine 2.2K
560-OHM %1 toleranslı direnç yerine 560-OHM %5 kullandım
SMD tasarım PCB boyutu 14.4X17.5mm resimlerde gördüğünüz PCB çiziminde yerleşim hataları vardı bunları düzenledim. DIP versiyon PCB boyutu ise 23.3X23.5mm DIP versiyonu yazıya özel hazırlandı 🙂 kontrol ettim sorun göremedim ama denemedim. Orjinal devrede güç transistörünün kollektör ve emiteri arasına bağlı 6.8V 1W zeneri kullanmadım yanlış hatırlamıyorsam düşük ısıda deviri yüksek tutuyordu tam hatırlamıyorum.
PCB çizimleri Sprint layout 6 ile hazırlandı kaynak çizim dosyaları var.
Fan Kontrol Devresinin Şeması
Fank Hız Kontrol Test Videosu
Sprint layout PCB dosyaları: 27558a.zip
Alternatif bir yöntem (güç kaynağı devrelerinin soğutulması için uygun olabilir), devrenin çıkışına düşük değerli seri direnç bağlanır. Çekilen akıma bağlı olarak direncin üzerindeki voltaj düşümü artıp azalacaktır. Bu voltaj OPAMP ile yükseltilerek fan kontrolü için gerekli sinyal elde edilebilir. Bu şekilde devreden çekilen güce bağlı olarak fan devri değişecektir.
Orijinal devredeki zener, tahminimce fanın işe yarar bir devirin altında çalışmasını engellemek için kullanılmıştır. 12v fanlar genelde 4.5v civarında dönmeye başlıyor ama bu çok düşük devir neredeyse hiç hava üflemiyor. Ayrıca 3v civarındayken fandan ince zırıltılar ve titreşimler geliyor. 7v civarı fanın dönmeye başlaması için mantıklı bir değer..