Seyyar Balans Makinası Elektronik Ünitesi

Hepimiz yıllarca Rot ve Balans kelimelerini çoklukla duymuşuzdur. Kimilerimiz bu olayın ne olduğunu merak etmiştir. Kimileri ise bunun tek anlam ifade ettiğini sanmışızdır. Bu iki kelime birbirlerine yakın olmakla beraber çok farklı işleri ifade eder. Rot ayarı otobomobilin yoldaki seyrinde düzgün hareket etmesini sağlama işlemidir. Balans ise otomobilin titreşimsiz seyretmesini sağlamak için işlemdir.

Balans bozukluğu yalnız vasıtalarla sınırlı değildir. Dönen her parçanın mutlaka balans yapılması gerekir. Örneğin dönen bir fanın balansı bozuksa titreyecek ve çalışma ömrü kısalacaktır. Bu olayların giderilmesine balanslama bu işlemi yapan makinalarada balans makinaları denir. Yaptıkları işlere ve çalışma şekillerine uygun olarak Sabit, Seyar, Yatay, Dikey, gibi isimlendirilirler

Bizim Elektronik ünitesini anlatacağımız makina Seyyar Tekerlek Balans Makinasıdır. Çoğumuzun belki yakından tanıdığı bu makinanın elektronik ünitesini tanımak için önce şemasına bakmak gerekir. Konunun iyi anlaşılması için Ünitte üç bölümde anlatılacaktır.

• 1.Besleme ünitesi
• 2.Analog ünite
• 3.Panelmetre – Gram göstergesi

Prensip Şeması

1. Besleme ve Stroboskop Ünitesi.

Şema incelenirse görülecektir ki ünite besleme gereksinimi olan + 12 V – 12 V + 5 V , – 5 V ve + 600 V gerilimlere ihtiyaç duyulmaktadır. Makinalar trifaze elektrikle çalıştıklarından genelde 0-220 ve 380 v primer sargısına sahiptirler. Yaklaşık 60 VA bir trafo ile beslenir. Primer sargısı ile sekonder sargısı arasına bir toprak şilt sargısı sarılması yararlıdır.

Sekonder sargısı iki tip sarılabilir. En çok kullnılan ikinci tip olanıdır. Şunu belirtmekte yarar var stroboskop lambanın tipine uygun besleme voltajı 550 ile 650 volt arasıdır. Bazen daha küçük tip lambalarda kullanılmaktadır. Lambaya uygun olan voltaj seçilmelidir. Voltaj küçük olursa lamba yanmaz. Büyük olursa lambaçalışma süresi azalır ve kısa sürede bozulur. Yine şebeke girişinin 220 volt ve 380 volt olarak sarılmasının nedeni ise kullanılan şebekeye uygun olan seçim yapılması amaçlıdır.

Besleme Devresi 1

Besleme Devresi 2

Analog Ünite

Ünite bir piezo seramik sensörden aldığı titrşim sinyallerini işleyerek gram bilgisi olarak DC 0…2V arası bir gerilim ve yerbilgisi olarakta triger olarak andığımız bir iğne impulsu üretmekte ve bir stroboskop lambayı çalıştırmaktadır.

Analog ünite devre şeması

Panel Gram metre

Girişinden giren 0 ile 2 volt arasını 5 ile 199 arası gösteren bir paneldir. Ünite beşin altındaki değerleri yazmaz. Gösterilen sayı beşin altına düştüğünde -00- yazar ve yaklaşık 1Hz.’de yanıp sönerek işlemin bittiğini bildirir. Ağır vasıta -büyük- sehpada çalışmada ise sondaki displey -0- olarak yanmaktadır.

Panel gram metre devre şeması

Merak edenler için son bir not yazmakta yarar var. Yer gösterme amaçlı stroboskop lamba tekerleğin bir turunun yaklaşık 1/20 ‘si süresince yanmakta bu da bize bir göz yanılgısı olarak tekerleği adeta duruyormuş gibi göstererek yer tesbiti sağlamaktadır. Çeşitli markalarla yaklaşık beşbin adedin üzerinde bu tip makinalar piyasada çalışmaktadır. Bu makinalar yine çeşitli markalarla yurtdışı satışı gerçekleştirmektedir.

Mearedilen konular sorulursa yardımcı olmağa çalışırım. Yaralı olması dileği ile…

Mustafa Sayan