ATX Trafo Sökümü ve Sarımı

SMPS Trafo hesaplaması, sarımı konusunda program, anlatım vb. bir çok yazı paylaştım ama uygulamam yok denecek kadar az trafo sarmak ince işcilik gerektiriyor trafo sarma makinesi olmadan düzgün iş çıkartmak zor, uygun bakır teli, yerleşimi, verniği bantı vs..

En kolayından bir şekilde başlayayım dedim IR2153 SMPS Devresi yazısında ki devre için trafo sardım.

Önceliğim olabildiğince kolay ve sorunsuz bir iş çıkartmak. Bunun için hep aklımda olan, bazen önerdiğim yöntemi denedim; Hazır PC güç kaynağı trafosunun sekonder kısmını söküp yeniden sarıp sökülen primeri tekrar sarmak..

SMPS Trafo Sarım Detayları

Yarım köprü topolojisi (Half bridge) kullanan PC güç kaynaklarında kullanılan E nüveli EI33, ERL35, EI28 vs. trafoların en son sargısı primer katının son bölümüdür altında sekonder sargısı olur sonrasıda primerin kalan kısmı sarılıdır. Yapılan işlem ilk primer sargısını söküyoruz (sarım yönünü not ediyoruz) sökütüğümüz teli bir kenera ayırıp sekonder sargısını söküyoruz. Yenisini sarıp üzerine daha önce söktüğümüz primerin son katını tekrar sarıyoruz.

Not: genelde son primer sargısından sonra tek tur bakır şerit olur bu parçayı işlem biterken aynı şekilde kullanacağız bazı trafolarda olmuyor varsa hangi kat arasındaysa aynı şekilde kullanın.

Teoride işlem basit ama uygulamada titiz olmalı dikkat etmemiz gerekenler yeni sardığımız sekonder sargısının kapladığı alanı yani dolgunluğunu söktüğümüz sargıya göre tam olmasada tutturmak gerekli sarım sayımız az ise fazla bant sarabiliriz sekonder sargısını sökmeden önce bunada dikkat etmeli çok ince, kalın olursa son sargı olan primer katı turu tamamlamayabilir.

Uygulamada bir çok hata yaptım öncelikle 5v sargısını sökmeme gerek yoktu üzerine sarım yapabilirdim birde IR2153 besleme sargısını unuttum yine trafo dışından sarmak zorunda kaldım.

SMPS Trafo Sökümü

SMPS trafosunun nüvesini sökmek için bu sefer sellozik tiner kulandım aslında hep aklımdaydı ama bakır telin kaplamasına zarar verebilir diye hiç denemedim fakat sorun çıkartmadı büyük kolaylık sağladı.

Su bardağına trafonun üstünü kapatacak kadar sellozik tineri doldurdum üzerini poşet ile kapatıp yaklaşık 2..3 saat beklettim trafoyu çıkattığımda göbekten verniği bırakmıştı sağ ve sol bir leşim noktalarından tutuyordu o kısımları sıcak hava ile biraz ısıttıktan sonra nüve kolayca ayrıldı.

Not: Sellozik tiner ile ilk nüve sökme denemesinde 1 gün beklemiştim sağ, sol birleşim noktalarını ısıtmadan hafif zorlayarak ayırdım son deneme 2..3 saat sonra kontrol ettiğimde nüve kargas içinde oynadığını gördüm ısıtma ile işi hızlandırdım

Bu yöntemi denememin sebebi “Dizüstü Bilgisayar İçin 19V 4.7A DCDC Konvertör” yazsında bahsettiğim ve bir çok kişinin uyguladığı sıcak suda kaynatma ve sıcak hava ile nüve ısıtma yöntemleri ile bir çok fire vermem oldu nüve çatlayıp kırılıyordu sonunda doğru düzgün yöntemi buldum bence…

Trafonun sekonder sarımını 2 adet 0.50mm teli paralel bağlayarak yaklaşık 2X15 tur sardım tek 1mm telde olabilir fakat motor teli çok sert oluyor SMPS trafolarda kullanılan tel daha yumuşak sarımı kolay ama her yerde yok. 2X60V çıkış aldım o kadar özenmeme rağmen pek içime sinmedi pek düzgün sıkı sarım olmadı çalışması bile benim için büyük mutluluk 🙂

Bu uygulama baya iyi oldu bir kaç denemede elim alıştı diyebilirim hesaplamanın yanı sıra sarım tekniği, kargası ayarlama boşlukları doldurma vb. gibi dikkat edilmesi gereken şeylerde var. Fakat süreklilik olmadığı için fazla ilerleme olmuyor yinede aktardığım bilgiler ilgili kişilere az çok fikir verebilir…