Asansor Sistemleri Hakkında (Taşıma Araçları)

Bölüm 1
1-Asansör Genel Tanımı ve Kontrol Kriterleri
1.2-Tahrik kasnaklı asansörlerin genel yapısı
1.3-Asansör güvenlik sistemleri
1.4-Asansör elektrik ve kontrol sistemi
1.5-6-Tahrik kasnaklı asansörlerin çeşitleri ve çalışmalarda uyulacak kurallar

Bölüm 2
2-Asansör Trafik Hesabı ve Avan Proje Hesabı
2.2-Avan proje hazırlanması
2.3-4-Asansör trafik ve avan proje hesabı örneği
2.5-Yürüyen merdivenlerin yerleştirilmesi
2.6-Asansör avan proje örneği

Bölüm 3
4-Asansör Hesapları ve Projelendirme
4.2-Asansörlerde tasarım hesapları
4.3-Sürtünme tahrikli asansörlerde tahrik gurubu
4.4-Hidrolik asansörlerde tahrik gurubu
4.5-Kılavuz rayların hesaplanması
4.6-Örnek sürtünme tahrikli asansör hesabı

Asansörlerin Genel Tanımı
Yüzyılımızda yüksek bina yapımına doğan ihtiyaç, düşey taşımacılığında gelişimini beraberinde getirmiştir. Düşey taşımacılıktaki gelişmeler ve kazanılan teknik başarı, daha yüksek bina yapımında etkili olmuştur. Birbirini etkileyerek büyüyen iki sektör kendi içinde daha ileri teknoloji, güvenlik ve konfor standartlarını geliştirmiş, bugünkü seviyelere gelinmiştir. Düşey taşımacılık ilk olarak 18. yüzyılın başlarında gelişmeye başlamış, 18. yüzyılın ortalarında bugün hala prensip olarak kullanılan mekanik sistemini oluşturmuş, elektronik alanındaki gelişmelerle daha konforlu ve güvenilir hale gelmiştir.

Bugün çok çeşitli kullanım alanına sahip olan düşey taşıma araçları günlük hayatın bir parçası durumunda olup, onlar sız bir şehirleşme düşünülemez. Düşey taşıma araçları bu ihtiyaçtan dolayı son derece hızlı bir gelişme göstermiş, şehirleşme ötesinde sanayi ve ticaretin önemli bir unsuru haline gelmişlerdir. Duyulan bu ihtiyaç düşey taşıma araçları arasında son derece geniş bir çeşitliliğin oluşmasına yol açmıştır. Genel olarak bu sistemleri yürüyen merdiven ve bant sistemleri ile yatay ve düşey asansör sistemleri olarak ikiye ayırabiliriz. Asansör sistemleri de konstrüksüyon ve tahrik sistemlerine göre çok çeşitli sınıflara ayrılabilirler. Asansörlerin gelişimi çok kısa sürede büyük bir hızla gerçekleşmiştir.

Tahrik kasnaklı asansörlerin genel yapısı
Asansörün genel tanımı Asansör Direktifinde Asansör : Binalarda ve inşaatlarda, belirli seviyelerde hizmet veren, esnek olmayan ve yatay düzlemle 150’den fazla bir açı oluşturan sabit raylar boyunca hareket eden bir kabine sahip olan ve;
– İnsanların,
– İnsanların ve yüklerin ve
– Kabine girilebiliyorsa, yani bir kişi zorlanmadan kabine girebiliyorsa ve kabin içine ya da kabin
içindeki bir kişinin kolayca ulaşabileceği şekilde yerleştirilmiş kontrollerle teçhiz edilmiş ise, sadece
yüklerin taşınmasına yönelik bir tertibatı, olarak tanımlanmaktadır. Ancak eğimli asansörleri de içine alan bu tanımlama bu kitapta esas olarak incelenecek asansörleri tanımlamaz. EN 81/1-2 standartları düşey asansörleri kapsar ve standartta bu tanım , “Asansör, boyutları ve yapımı itibariyle insanları da içine alacak bir kabini olan, tam düşey veya düşey doğrultuya 15 dereceden daha az eğimli olabilen, kılavuz raylar arasında belli duraklara insan ve yük taşıyan araçtır” şeklindedir. Burada üzerinde durulan, düşey asansörlerdir. Düşey asansörlerin yatay asansörlerden ana farkı, raylara konan patenlerin taşıma görevi görmemesi, sadece kılavuzluk yapmasıdır.

Asansör güvenlik sistemleri
TSE 10922 EN 81-1 güvenliği sağlanacak kişileri şöyle tanımlar.
a) Kullanıcılar,
b) Servis ve bakım personeli,
c) Asansör boşluğu, makina dairesi ve varsa makara dairesi dışındaki kişiler.
Yine aynı standart güvenliği sağlanacak maddeler olarak,
a) Kabindeki yükler,
b) Asansör veya servis asansörünün parçaları,
c) Asansör veya servis asansörünün monte edildiği bina olarak belirlemektedir.
Görüldüğü gibi asansör, oluşabilecek her türlü istenmeyen durum için kendi güvenlik sistemlerini
oluşturmalıdır. Asansör güvenlik sistemlerini incelemek için yine aynı standardın muhtemel kaza çeşitleri
için yaptığı sıralamayı incelemek gerekir. Asansörde muhtemel kaza çeşitleri şöyle sıralanabilir.
a) Koparma,
b) Ezilme,
c) Düşme,
d) Asansörün seyir sınırlarını aşması,
e) Asansör düşmesi,
f) Darbe,
g) Mahsur kalma,
h) Yangın çıkması,
i) Elektrik çarpması,
j) Malzemelerin hasara uğraması,
k) Aşınmanın ve paslanmanın sonuçları.

Asansör elektrik ve kontrol sistemi
Asansörde kumanda sistemleri ve tahrik motorlarının çalışması elektrik enerjisi kullanılarak yapılmaktadır. Kumanda sistemleri asansöre hareket verdiği kadar, söz konusu olabilecek elektrik hatalarına karşı güvenlik tedbirlerini de almak zorundadır. Söz konusu kumanda sistemlerinin yapısı ve çalışma şekilleri bu çalışmanın ana konusu olmadığı için bunlara kısaca değinilerek daha çok tehlikeli durum oluşturan elektrik hataları incelenecektir. Düşünülebilecek hatalar şunlar olabilir.

1. Sistemde meydana gelebilecek kısa devre veya aşırı akım,
2. Metal gövde veya toprağa kaçak,
3. Gerilimin düşmesi,
4. Faz sırası değişimi,
5. Bir hattın iletkenliğini kaybetmesi,
6. Gerilimin kesilmesi,
7. Bir röle veya kontaktörün çekememesi veya tam olarak çekememesi,
8. Bir röle veya kontaktörün bırakamaması,
9. Bir kontağın açmaması veya kapamaması.

Yukarıda söz edilen oluşabilecek hatalar güvenlik sistemlerinde yeri belirtilerek incelenecektir. Asansör kontrol sistemi oluşturulurken aşağıda standarttan özet olarak verilmiş maddelerin sağlandığı kabul edilir. Bu şartları sağlamayan bir sistemin güvenli olmadığı ve asansör sistemi olarak

Tahrik kasnaklı asansörlerin çeşitleri ve çalışmalarda uyulacak kurallar
Asansörlerin kullanım amaçlarına ve hızlarına göre kendi aralarında sınıflandırılmaları mümkündür. Kullanım amaçlarına göre farklı imalat gösteren asansörler, hızlarına göre de farklı güvenlik sistemlerine ihtiyaç duyarlar. Kontrol sistemlerine ve motor tahrik sistemlerine göre de sınıflandırma yapmak mümkündür.

Asansör Tasarımı Trafik Hesabı ve Avan Proje Hazırlama Esasları
15 Şubat 2003 de yürürlüğe giren asansör yönetmeliği,asansör projelerinin mimari proje ile birlikte
hazırlanacağı ve mimari projeye esas teşkil edeceği hükmünü getirmiştir. Yine aynı yönetmelik mimari
uygulama projelerinin yapımından önce,yapının özellik ve kullanım koşullarına uygun asansör trafik
hesabının yapılmasını istemektedir.

Avan Proje Hazırlaması
Asansör trafik hesabında yapılan seçimlere göre aşağıdaki tablolardan asansör alt üst boşlukları ile
asansör kabin ve kuyu boşlukları ölçüleri seçilebilir. İmalat için verilecek ölçülerde binada olabilecek
kaçmalar dikkate alınarak toleranslı ölçüler verilmelidir. Konstrüksiyon hesapları gerekiyorsa muhakkak
makine mühendisi ile işbirliği sonucu kuyu ölçüleri belirlenmelidir. Avan proje hazırlanmasındaki amaç
yapılabilecek asansöre uygun kuyu ve makine dairesi oluşturmak olduğu için, projeci bu bölümde mimar
ile ortak bir çalışma içinde olmalıdır. Asansörler ihtiyaca göre aşağıdaki sınıflardan seçilir.

Asansör trafik ve avan proje hesabı örneği
İlk örnek olarak çok kullanılan 8 katlı , her katta 4 adet 3 oda bir salonlu dairesi olan bir binayı alalım . Asansör seçimi yapabilmek için önce insan trafiğinin en yoğun olabileceği 5 dakikadaki asansörü kullanabilecek insan sayısı bulunmalıdır . Trafik hesabı için esas olan asansörü kullanabilecek hacimlerdir
. Bu yüzden trafik hesabında,zemin üstündeki 7 katta bulunan 28 daire hesaplanmalıdır .

devamı pdf dosyalarında .

Asansörler hakkında detaylı Türkçe bilgiler pdf dosyalarına Ders notları bölümünden ulaşabilir siniz ayrıca flash animasyonlarda var

Emeği geçen hazırlayan Kişilere Teşekkürler.