Amfi devresi yapımından sonra en önemli bölüm güç kaynağıdır. Amfi testleri için basit güç kaynağı düzenekleri kullanılır fakat sonrasında uygun güç kaynağı kullanmak gereklidir. Kullanılan transformatörün ve diğer elektronik komponentlerin amfi devresine uygun seçilmesi ses kalitesi, ses gücü için gereklidir. Yazıda amfi güç kaynağın da kullanılan Transformatör, Köprü diyot ve Kondansatör değerlerinin hesaplanması konusunda bilgiler verilecek. Ek olarak bir kaç detay daha..
Trafo Gücünün Hesaplaması
Transformatör gücünün belirlenmesi için öncelikle amplifikatörün sınıfına göre verimini bilmemiz gerekli sınıflara göre verimlilik farklıdır. En yaygın olan, her türlü seslendirme sistemin de kullanılan AB sınıfı amfilerdir. AB sınıfı dışında günümüzde en popüler olan diğer sınıf ise D sınıfı amfiler.
AB sınıfı amplifikatör için verim tipik olarak %60 civarındadır. Geri kalan %40 ısı olarak harcanır. D sınıfı amfiler de verim %90 civarındadır.
Örnek 2X100W, simetrik 2X50V ile çalışan bir amfiye göre trafo hesaplaması ile başlayalım. Öncelikle amfinin toplam gücünü verim ile bölüyoruz
Toplam Güç = 200W / 0,6 = 333,33 W
0,6: %60 verim D sınıfı amfi için verim %90 demiştik bu durumda 0,9 ile bölme yapılacaktı. AB Sınıfı %60 verime göre 333W sonuç aldık. Trafo kayıpları vb. 333W değerini yuvarlayıp 350W trafo kullanmak garanti olur.
Amatör elektronik aleminde AB sınıfı amfiler için direkt çıkış gücüne göre 1 katı arttırılarak kısa yoldan trafo seçimi yapılır. Örneğin 50W amfi için 100W trafo…
Köprü Diyot Gücünün hesaplanması
Transformatör AC çıkış voltajının DC voltaja çevrilmesi için kullanılacak köprü diyotun çalışma voltajı ve gücü önemlidir çalışma voltajı köprü diyot modeline göre kısa bir araştırma ile öğrenilebilir hatta bir çok köprü diyot kodu akım ve voltaj bilgisini verir. Amfi devresinde kullanılacak köprü diyotun gücünü hesaplanması;
Amfi devremizin çalışma voltajı simetrik 2X50V DC bunu AC voltaj olarak çevirelim 1.41 ile bölerek AC voltaj değerini bulabiliriz.
Amfi çalışma voltajı = 50Vdc / 1,41 = 35,46 Vac
Not: Tam tersi hesaplamada 35,46 Vac / 1,41 yaparsak AC voltajın doğrultulup filtre edildiğinde DC olarak ne kadar yükseleceğini buluruz
2X50V DC ile çalışan amfi için transformatör AC voltajını bulduk sonucu topluyoruz (güç kaynağı simetrik olduğu için) 35vac + 35vac toplam 70v bu sonuç ile transformatör gücünü bölüyoruz.
333.33W / 70V = 4.76A
Bu durumda köprü diyotun gücü minimum 5 amper olmalıdır fakat kondansatörlerin ilk açılışda yüksek akım çekmesi anlık yüksek akımlar vb. gibi durumlarda düşünüldüğünde 6A….8A gücünde köprü diyot kullanmak çok daha iyi olur.
Kondansatör Değeri Hesaplama
AC voltajın doğrultulmasından sonra kullanılan filtre kondansatörünün hesaplaması için kullanılan formül;
Icd: Güç kaynağı simetrik olduğu için toplam akım ikiye bölünür
F: Şebeke frekansı
Icd = 4.76 / 2 = 2.38 A , (kanal başına)
f = 50 hz.
r = 0.05 , dalgalanma faktörü% 5.
Vm = 35Vac x1.41 = 50V
C = Kanal başına 2.290uf
Hesaplamaya göre pozitif ve negatif hat üzerinde 2.290uf kullanılacak kondansatörlerin %10…%20 arasında toleransı olduğu için çıkan sonucu %20 arttırmak iyi olur
C = 2.290 / 0.80 = 2863 uf
Bu sonucu yuvarlayalım 3300uf uygundur. Hesaplanan değere göre kondansatör kapasitesi yüksek olabilir bir sorun yaratmaz ancak hesaplanan değerden daha düşük olması önerilmez. Amfinin çalışma voltajı 50V olduğu için kullanılacak kondansatörün voltajı 50V üzeri olmalıdır.
Ses elektroniğinde özellikle amplifikatörlerin güç katında kullanılan elemanların yüksek güçlü değerli olamsı gerekiyor gerçi sesi fazla açmıyorum derseniz durum değişir örneğin LM3886 ile kaliteli bir amfi yaptınız ve yüksek ses gücüne ihtiyaç yok odanızda orta seviyelerde müzik dinleyeceksiniz 50w trafoda işinizi görür vs..
Hazır Amfi güç kaynağı projeler;
Amfi Güç Kaynağı ve Koruma Devreleri
Kaynak: electronicabasica00.blogspot.com
Yayım tarihi: 2020/05/24 Etiketler: güç kaynağı yapımı