Op-amplı devreler 2

Op-amplı tam dalga doğrultmaç devresi: Devre, op-amplı yarım dalga doğrultmaç ile op-amplı faz çeviren toplayıcı yükselteç devresinin birleşiminden oluşmuştur.

Giriş sinyali pozitif polariteli olduğunda birinci op-ampın çıkışı 0 V olur. İkinci op-ampın girişine R4 üzerinden gelen pozitif polariteli sinyal yükseltilip ters çevrilerek negatif yönlü olarak çıkışa aktarılır.

Giriş sinyali negatif polariteli olduğunda birinci op-ampın çıkışı pozitif maksimum olur. Birinci op-ampın çıkışından gelen pozitif polariteli sinyal ile R4 direnci üzerinden gelen negatif polariteli sinyal ikinci op-amp tarafından toplanır. Dikkat edilirse bu anda ikinci op-ampın girişine pozitif ve negatif polariteli iki sinyal gelmektedir.

Birinci op-ampın çıkışından gelen pozitif polariteli sinyal, R4 direnci üzerinden gelen negatif polariteli sinyalden büyüktür. (R4 direnci R5’ten büyük seçildiği için.) Dolayısıyla toplayıcı olarak çalışan ikinci op-ampın girişine pozitifliği fazla olan bir sinyal uygulanmış olacaktır. İşte bu sayede op-ampın çıkışından yine negatif polariteli bir sinyal alınır.

op amp doğrultmaç, op amp tam dalga, doğrultmaç devresi, op amp polarite

Op-amplı VEYA (OR) kapısı

LM1900 op-amplı VEYA kapı devresinde A ve B girişlerinden herhangi birisine +VCC düzeyinde bir gerilim uygulandığında çıkış +VCC seviyesinde olur.

Yukarıda ki LM139 op-amplı VEYA kapı devresinde ise A ve B girişleri 0 voltken faz çeviren giriş ucunun gerilimi yüksek olur ve çıkıştan 0 V alınır. Giriş uçlarının herhangi birisine +VCC değerinde gerilim uygulandığında faz çevirmeyen giriş ucunun gerilimi faz çeviren girişin geriliminden yüksek olacağından çıkış +VCC düzeyinde olur.

kapı devresi, veya devresi, or devresi, op amp kapı

741 op-ampıyla yapılan turn-off tipi zaman rölesi devresi

Devrede butona basıldığı anda kondansatör besleme gerilimi kadar bir değere şarj olur. Bunun sonucunda 3 numaralı (+) girişin gerilimi 2 numaralı (-) girişin geriliminden yüksek olacağından op-amp çıkış verir ve röle çeker.

C’nin üzerindeki gerilim pot üzerinden yavaş yavaş boşalmaya başlar. Bu değer 2 numaralı girişin geriliminden aşağı değere düştüğü anda op-amp kesime gider.

Not: Op-ampın 2 numaralı eksi (-) girişinin gerilimi iki adet gerilim bölücü direnç ile besleme geriliminin yarısına düşürülmüştür.

op amp zamanlayıcı, zaman rölesi, zaman devresi, zamanlayıcı devre, op amp röle, 741 röle

741 Op-amplı Kare Üçgen Sinyal Jeneratörü Devresi

Op-amplı kare, üçgen sinyaller üreten sinyal jeneratörü devre şeması

741 Op-amplı Sinyal Jeneratörü Devresin de birinci 741 schmitt tetikleyici, ikinci 741 ise integral alıcı olarak çalışmaktadır. Devrede bulunan 1 M? ’luk trimpot ile çıkış sinyallerinin frekansı ayarlanabilir.

741 op amp, kare dalga jeneratör, üçgen dalga jeneratör, sinyal jeneratörü devresi

Op-amplı kare dalga üreteci (astable multivibratör) devresi

Devrede op-amp kıyaslayıcı (karşılaştırıcı) olarak çalışmaktadır. İlk anda (+) girişteki gerilimin daha pozitif olduğunu varsayalım. Bu durumda Vçkş gerilimi pozitif maksimum değerdedir.

B noktasının gerilimi,

Bu sırada C kondansatörü Rgb direnci üzerinden dolmaktadır. Kondansatörün A noktasındaki
gerilim B noktasının gerilimine eşit olduğunda Vçkş gerilimi eksi (-) polariteli olur. Çıkışın eksi (-) polariteli olması A noktasında ve kondansatör üzerinde bulunan gerilimi de eksi (-) polariteli yapar. (Çıkış gerilimi Rgb üzerinden girişe geri besleme yapmaktadır.)

Kondansatöre bir öncekinin tersi polaritede bir gerilimin gelmesi bu elemanı deşarj etmeye
başlar. Kondansatör belli bir sürede deşarj olduktan sonra bu kez bir öncekinin tersi polaritede tekrar şarj olmaya başlar. Kondansatörün gerilimi A noktasındaki gerilime eşit olduğu anda op-amp çıkışı tekrar konum değiştirir. Devre bu şekilde çalışmasını sürdürür. devrenin çıkışına led, röle, lâmba gibi alıcılar bağlanarak periyodik çalışan sistemler oluşturulabilir.

op amp kare dalga, op amp astable multivibratör, kare dalga devresi, op amp astable, 741 astable, 741 multivibratör

Op-amplı schmitt tetikleme devresi

Devre karşılaştırıcı olarak çalışmaktadır. Pozitif geri besleme ile iki adet “eşik noktası” imkânı sağlanır. Op-ampın 20 voltla beslendiğini varsayalım. Çıkış gerilimi 18 volta kayabilir. R1 ve R2 dirençleri çıkış gerilimini böler ve terslemeyen girişe uygular.

Çıkış pozitif maksimum değerdeyken, gerilim bölücü dirençler üst eşik noktasını (ÜEN, UTP)
belirler. Giriş gerilimi bu değerin altında olduğu sürece çıkış gerilimi değişmez. Giriş gerilimi eşik değerini aşınca çıkış durum değiştirir ve pozitife gider.

Çıkış negatif maksimuma değerdeyken, gerilim bölücü dirençler alt eşik noktasını (AEN, LTP) belirler. Giriş gerilimi negatif yönde bu değerin altında olduğu sürece çıkış gerilimi değişmez. Giriş gerilimi eşik değerini aşınca çıkış durum değiştirir ve pozitife gider.

op amp schmitt, tetikleme devresi, schmitt devresi, Opamp schmitt circuit

Op-amplı karşılaştırıcı (kıyaslayıcı, komparatör) devresi

Girişlerine uygulanan gerilimlerin farkını alarak yükseltme yapan devredir. Bu tip bağlantıda devre’de görüldüğü gibi geri besleme direnci yoktur.

Karşılaştırıcı olarak kullanılan op-amplı devre simetrik çıkışlı güç kaynağıyla beslendiğinde,

1. (+) girişe uygulanan gerilim (-) girişe uygulanan gerilime eşit ise, çıkış gerilimi 0 V olur.

2. (+) girişe uygulanan gerilim (-) girişe uygulanan gerilimden büyük ise, çıkış gerilimi pozitif yönde maksimum değerde olur.

3. (+) girişe uygulanan gerilim (-) girişe uygulanan gerilimden küçük ise, çıkış gerilimi negatif yönde maksimum değerde olur.

Not: Op-ampların karşılaştırıcı özelliğinden yararlanılarak sıcaklık, ışık, ses, dokunma ile ilgili devreler yapılabilir.

Örnek: verilen op-amplı kıyaslayıcı devresinde (-) girişe uygulanan Vref gerilimi 3 V, (+) girişe uygulanan Vg1 gerilimi ise +5 V olduğuna göre Vçkş gerilimi ne olur yazınız.

Çözüm: Vg1>Vref olduğundan Vçkş gerilimi yaklaşık +12 V olur.

Not: Aslında Vçkş gerilimi 10-12 V olur. 1-2 V’luk gerilim op-ampın içinde düşer.

op amp karşılaştırıcı, op amp kıyaslayıcı, op amp komparatör, op amp devresi

Op-amplı referans gerilimli karşılaştırma dedektörü devresi

Devrede faz çeviren (-) giriş iki adet gerilim bölücü direnç üzerinden devreye bağlanarak bu girişe belli bir referans gerilimi uygulanmıştır.

Giriş gerilimi Vref değerinden küçükken çıkış gerilimi negatif maksimum seviyede olur. Giriş geriliminin değeri Vref değerini aştığında çıkış gerilimi pozitif maksimum değere yükselir.

op amp referans gerilim, dedektör devresi, karşılaştırma devresi

LM741 Op amp İle Votaj İzleyici Devre

Op amp voltaj izleyici şeması

LM741 Op amp İle Votaj İzleyici Devresi ile 12v akü ya da farklı bir kaynağın voltaj durumu izlenebilir. Devredeki 100k potans ile lm741 çıkışndaki ledin hangi dürümda yanacağı ayarlanıyor.

lm741, op amp voltaj, voltaj izleme devresi, op amp voltage

LM339 Op-amplı Gerilim Kontrollü VCO Osilatör Devresi

Gerilim kontrollü (VCO) osilatör devre şeması

VCO Osilatör Devresinde girişlerine uygulanan 250 mV-50 volt arası DC gerilim değerlerine bağlı olarak çıkışlarında çeşitli dalga formlarında sinyaller üretebilir. Çıkışlarda oluşan sinyallerin frekansı 700 Hz – 100 kHz arasında değişir.

gerilim kontrollü osilatör, vco osilatör devresi, osilatör devresi, op amp osilatör

LM741 Op amp ile sıcaklık anahtarı

Devreki lm741 op amp ortamdaki ısıya göre direnci değişen NTC sayesinde 6 numaralı çıkışındaki röleyi çalıştırıyor. Basit bir ısı alarm devresi olarak kullanılabilir. Isı ayarı 47k pot ile yapılıyor devrenin çalışma gerilimi 12v dc

ısı alarm devresi, ısı anahtarı, lm741 devresi, lm741 op amp, op amp circuit

https://320volt.com/op-ampli-devreler-3/
https://320volt.com/op-ampli-devreler/