Elektronik Bilardo Sayıcısı 0-99 Dijital Sayıcı Devresi

Uygulama devresi ve detaylı bilgiler ile bir sayıcı devresi proje uygulanmasada bilgiler çok değerli. Emeği geçen hazırlayan kişilere teşekkürler

BİLARDO SAYICISI Bilardo salonlarında, bilardo oynayanlar, aldıkları sayıları yazmak için sayıcı kullanırlar. Eski tip sayıcılar, elle çevrilen karton göstergeli mekanik sayıcılardı. Günümüzde elektronik sayıcılar bunların yerini almıştır. Yapılan elektronik bilardo sayıcısı devresinde TTL entegreler kullanılmıştır. Devre iki haneli olarak tasarlanmıştır. İstenildiğinde hane sayısı 3 veya 4’e çıkarılabilir. Sayıcı olarak ileri/geri sayıcılar (74192) kullanıldığı için eksik veya fazla yazılan sayılar hemen düzeltilebilir. Kod çözücü olarak 7447 kullanılmıştır.

DEVREDE KULLANILAN ELEMANLAR

74192(PRESETTABLE SYNCHRONOUS BCD DECADE UP/DOWN COUNTER): 74192 entegresi presetlenebilir senkron BCD up/down counter entegresi olup;

• 15,1,10,9 nolu IC pinleri sırasıyla D0,D1,D2,D3 data girişleridir.

• 3,2,6,7 nolu IC pinleri sırasıyla Q0,Q1,Q2,Q3 flip-flop çıkışlarıdır.

• 4 nolu pin DN aşağı sayma durumunda kullanılacak clock girişidir.

• 5 nolu pin UP yukarı sayma durumunda kullanılacak clock girişidir.

• 8 nolu pin GND ground(toprak),0V.

• 11 nolu pin PL asenkron paralel yükleme, aktif Low=0, pasif HIGH=1

• 14 nolu MR olarak gösterilen asenkron ana reset girişi aktif durumda HIGH, pasif durumda Low=0 durumunda olmalıdır.

• 12 nolu TCU pin, yukarı sayma sırasında 0,1,…,8,9’dan 0’a ring yapılırken sabit olan lojik 1 durumunu bozar ve 1 periyodun yarısı süresince lojik 0 olur. 0000 sayısına ulaşıldığı anda tekrar lojik 1 durumuna geçer.

• 13 nolu TCD pini aşağı sayma esnasında 9,8,…,1,0’dan tekrar 9’a geçme esnasında (0000’dan 1011’e geçme anı) ½ T süresince lojik 1 durumunu bozar ve lojik 0 olur. Bu durum 1001’e geçildiği anda sona erer ve lojik 1’e geçilir ve sabit olarak 0’dan 9’a geçiş zamanına kadar lojik 1 muhafaza edilir.

• 16 nolu pin VCC positif kaynak voltajı.

0-99 Sayıcı Devre Şeması

Devrede iki adet 74192 entegresi kullanılmıştır ve bu entegreler aşağı/yukarı sayıcı olarak işlem görmektedir. PL (load) pasif durumda (load=1) olduğundan D0,D1,D2,D3 data girişleri önemsizdir. Entegrelerin 14 nolu MR asenkron ana reset girişlerine anahtar bağlanarak aktif ya da pasif konuma getirilmeleri sağlanmıştır.

7447 (BCD/7 SEGMENT DECODER):

7447 tümdevresi BCD / 7 parçalı gösterge kod çözücü devresidir. Bu kod çözücü devresi verilmiş olan BCD koduna bakarak hangi segmentlerin aktif, hagilerinin pasif olacağını belirler ve segmentleri birer direnç üzerinden sürer.

Bu durumda BCD girişler bu kod çözücü tüm devreye uygulanır, sonuçta tüm devre çıkışında BCD koda karşılık gelen sayının gösterilimindeki parçaların bilgisi bulunmaktadır. Örneğin 0011BCD sayısı için tümdevre çıkışında 3 sayısının karşılığı olan parçalar yanar. Bilardo sayıcısı devresinde 2 adet 7447 tümdevresi kullanılmıştır.

7 SEG-COM-ANODE (SEVEN SEGMENT COMMON ANODE DISPLAY):

7 – parçalı ortak anotlu gösterge, BCD kodunda verilmiş olan ifadenin, sayı biçiminde gösterilebilmesi amacıyla kullanılan ışıklı kombinezonel devredir. Bu işlemin gerçekleşebilmesi için yedi parçalı göstergenin her parçası a’dan g’ye kadar kodlanmıştır. Parçalar için gerekli sinyaller, uygun kod çözücü üzerinden elde edilir. Ortak anotlu göstergede tüm anotlar birleştirilerek doğrudan +VCC’ye bağlanır. Devrede 2 adet 7 parçalı ortak anotlu gösterge kullanılmıştır.

7400 (QUAD 2-INPUT NAND GATE):

7400 entegresi 2 girişli 4 nand kapısından oluşan bir entegredir. 1,4,9,12 ve 2,5,10,13 nolu pinler entegrenin data girişleridir. 3,6,8,11 nolu pinler ise entegrenin data çıkışlarıdır. Yukarı sayma işlemi için entegrenin 3 nolu data çıkışına 74192 entegresinin 5 nolu UP yukarı sayma clock girişi bağlanmıştır. Ayrıca aşağı sayma işlemi için ise entegrenin 8 nolu data çıkışına 74192 entegresinin 4 nolu DN aşağı sayma clock girişi bağlanmıştır.

RESISTOR (DİRENÇ):

Bu devrede toplam 18 adet direnç kullanılmıştır. Bunlardan 14 adeti kod çözücü ile display arasına bağlamıştır ve değerleri 220 ohm’dur. 4 tanesi ise voltaj kaynağı ile 7400 entegresinin 5,1,9,13 nolu data girişleri arasına bağlanmıştır ve bunların değerleri de 1kiloohm’dur.

SW-SPDT (SINGLE POLE DOUBLE THROW SWITCH):

Devrede 3 adet SPDT anahtar kullanılmıştır. Bunlardan biri sayıcıyı resetlemede, biri aşağı saymada, diğeri ise yukarı saymada kullanılmaktadır.

Projenin Proteus isis simülasyon dosyaları ve pcb çizimi;