Yeni başlayanlar için transistörlü bir amplifikatör çalışması. Vasat bir transistörlü amplifikatörün ucuz entegreli rakiplerinden ne kadar üstün olduğunun bir örneği aslında.
Yabancı bir forumda şemasını bulduğum, oldukça basit ve düşük maliyetli bir devreyi tanıtmak istiyorum sizlere.
Oldukça eski bir şema olup mazisi 1974’lü yıllara kadar uzanıyor. Eğer doğru ise şemanın FAIRCHILD firmasının tasarımı olduğu yazıyor. Bu devreden doğal olarak Hi-end veya Odyofil sonucu beklemeyin fakat bu verdiği sesin kötü olduğu anlamına da gelmesin.
TDA2030, TDA2050 ve benzeri entegre amplifikatörlerden daha iyi ses verdiğini söyleyebilirim, özellikle de düşük volumlerde iken bile basları oldukça sağlam. Tabi herkesin kendine göre değerlendirmesi farklı olacaktır.
Şemayı bulduğum forumda bu devrenin verdiği sesi beğenen de var beğenmeyen de. Yine aynı forumda yayınlanan “HP333 distortion analyser” cihazı ile ölçülmüş distorsiyon değerleri aşağıda ki gibidir. Sonuçların doğruluğunu elbette garanti etmiyorum.
Distortion vs frequency
1khz 0.07 %
10khz 0.08 %
20khz 0.1 %
30khz 0.12 %
Distortion vs power output at 1 khz
0.5 watt 0.17 %
1.5 watt 0.12 %
4 watt 0.05 %
12 watt 0.16 %
17 watt 0.5 %
20 watt 4 %
Bu amplifikatör daha çok giriş seviyesindeki kullanıcılar için gözükse de canı sıkılan deneyimli kullanıcıların ilgisini de çekecektir diye düşünüyorum. Hatta bu devrede de çıkış transistörü olarak yine TIP142 ve 147 çiftini kullandım ama gerçek olanları değil, sahte olanlarını. TIP122 ve TIP127 de uygun olabilir aslında kolay bulunuyor ve pahalı değiller.
Besleme katında FR302 kullanmak zorunda değilsiniz. benim elimde o an onlar olduğu için kullandım.
En az 3 Amper 50 Volt değerinde uygun bir doğrultucu diyot seçebilirsiniz. Örneğin 1N5408 vb.
Devrenin çıkış katında ki transistörleri soğutmak için haliyle en basitinden aliminyumdan bir soğutcuya ihtiyacımız var. Tam bu noktada dikkatinizi çıkış trasistörlerinin arasındaki 32mm. lik mesafeye çekmek istiyorum. Transistörleri bu şekilde yerleştirdik ve pcb yi de bu doğrultuda tasarladık çünkü soğutucu olarak bu devre için farklı bi çözümümüz var. Olayı ucuza halledebilmek için aliminyum soğutucu olarak bir zamanlar evlerimizde kullandığımız ikilik perde kornişi kullanıyoruz.
Kestikten sonra kenarlarındaki çapakları eğe ile alıyor ve bütün yüzeyini zımpara ile temizleyip parlatıyoruz.
Bunları artık plastikten yapıyorlar ama hurdacılarda kolaylıkla bulabileceğinizden eminim.
Resimdeki devrede gördüğünüz yaklaşık 20cm. uzunluğundaki soğutcu yetti de arttı bile. Yok ben tam güçte saatlerce çalıştırırım diyorsanız, kornişi daha uzun kesin gitsin.
Devreyi yukarıdan bastırıp esnetirseniz devrenin altındaki bağlantılar soğutcu üzerinde kısa devre olacağından bu kısmı yalıtmamız gerek. Uygun bi yalıtım maddesiyle burayı kaplıyoruz. İnce bir muşamba veya plastik branda benzeri birşey işinizi görebilir. Termal pad bulabilirseniz daha iyi olur. Devrenin altına destek olması içinde kornişin ortasında ki kanala 15cm. lik bir lastik parçası koyup devrenin esnemesini engelliyoruz.
Devrenin bitmiş haline artık turuncu kablolardan 30 Volt AC verip deneyebiliriz.
2N5961 Transistör bulunamazsa yerine BC550 kullanılabilir aşağıda ki resimde yerleşim farkı gösterildi
Malzeme listesi :
R1 10 K
R2 15 K
R3 120 K
R4 150 K Trimpot
R5 150 Ohm
R6 47 Ohm
R7 4,7 K 0,5W
R8 1 K 0,5W
R9 2,2 Ohm
C1 10uF 25V
C2 22uF 50V
C3 100uF 50V
C4 220uF 10V
C5 2200uF 63V
C6 100pF 63V
C7 470nF 63V
C8 4700uF 63V
C9 4700uF 63V
C10 470nF 63V
C11 470nF 63V
C12 2X680nF 63V
D1 1N4148
D2 1N4148
D3 1N4148
D4 FR302 (1N5408)
D5 FR302 (1N5408)
D6 FR302 (1N5408)
D7 FR302 (1N5408)
Q1 BC550C (2N5961*)
Q2 TIP142
Q3 TIP147
Şifre-Pass: 320volt.com
Yayım tarihi: 2015/08/15 Etiketler: amplifikatör devreleri, basit anfi devresi, kaliteli anfi, low cost amplifier, transistörlü anfi devreleri
biz burda belirtilen devreyi aynı şekliyle yaptık ancak giriş çıkış hakkında biraz daha detaylı bilgi alabilirmiyiz çok acil yalnız
Yerleştirme planında ki gibi uygulandığında sorun çıkmıyor.
Tam olarak neresinde takıldınız?
bu devrenin proteus çizimi var mı
Hayır yok.
Kardeş bu devreyi yaptım ben lakin osiloskopta yükseltme gözükmüyor yardımcı olabilirmisin çok acil
hocam baskı devre şemasındaki 30V ac’ye besleme veriyoruz.2 giriş 2 çıkış var. bunların ikiside kullanılıyormu?kullanılıyorsa girişler ses girişi , çıkışlarda hoparlör çıkışımı
Evet. Devre iki adet mono amp. içeriyor.
bu devrede BC550C 2N5961 protusta yok onun yerine ne kullanabiliriz ve TIP 142 ve TIP147deki dirençlerin degeri nedir
BC546 veya BC547 olabilir.
Bu dirençler TIP142 ve TIP147 nin içinde mevcuttur o yüzden devre üzerinde gözükmez. Fakat TIP142 ve TIP147 dokümanlarına bakarsanız bunların birinin 5Kohm diğerinin 150 ohm olduğunu görürsünüz.
http://www.alldatasheet.com/datasheet-pdf/pdf/25370/STMICROELECTRONICS/TIP142.html
Birde biz bu devreyi calistirmak için 40 volt kullanmamiz lazim okuldaki laboratuvarda 20volt guc kaynaklari yeni guc kaynagi mi almalıyız
4 Ara 2016 01:58 tarihinde “Disqus” yazdı:
20V ile denemedim fakat çalışır diye tahmin ediyorum.
Tabiki çıkış gücü epey düşecektir.
Benim icin devrenin calistigini gormek yeterli o zaman guc kaynagi almayayim tesekkur ederim cevaplariniz icin
5 Ara 2016 00:25 tarihinde “Disqus” yazdı:
Takildigim yerlede sorsam sorun olmaz degil mi kisa surede yetistirmem gereken bir odev de
5 Ara 2016 00:26 tarihinde “Elif Demir” yazdı:
Devreye sonrada eklenilen C5in altındaki y diye yazilan sey nedir
5 Ara 2016 00:28 tarihinde “Elif Demir” yazdı:
Şemanın orjinalinde olmayan bir eklentidir. Birisi oraya 1uF kutupsuz ilavesi eklemiş ama y gibi gözüküyor. Ben de ilk denememde 2x680nF koymuştum ama sonra iptal edince pek bir fark duyamadım ve bir daha da takmadım. Kullanılmasa da olur.
Cikistaki 40V ve 70V u proteusta nasil gosterecegiz
peki bu direnc farkı devrenin çalışmasında bir sorun oluşturur mu ses kalitesinde düşme vb.. gibi cünki ben tıp 122 ile tıp127 aldım eğer sorun teşkil ediyorsa değiştirebilirim
Oraya takılmayın bunlar zaten transistörün içinde olan dirençler ayrıca bunların değerleri de dokümanlarda aynı gözüküyor.
o zaman tıp122 ile tıp142 arası bi distortion farkı çıkmaz dimi tıp 122 ile de aynı test değerlerini vermesi lazım teorikte ?
Orijinal şemadaki çıkış transistörleri zaten farklı.
TIP142 ve 147 yi ben kendim seçmiştim o an elimde bulunduğundan hatta bu devre için fazla bile sayılırlar.
Elinizdeki TIP122 ve 127 bu devrenin 20w verebilmesi için bence yeterli.
tıp122 ve 127 ile yaptım devreyi gayet güzel ses veriyor ama eski şematikte 40v ile besleme gösteriyor tasarımda 30v demissiniz yani 40v ile de besleyebilirmiyiz devreyi ?
bide devreyi smps güç kaynağının eksi 12 artı 12 v ile 24v verince direk kısa devre koruması devreye giriyor sanırım girişteki 4700uf kapasitörler dolana kadar kısa devre davranıyor dolana kadar bende dc dc buck boost conv. ile 12v -30v cevirip verdim ama dc gerilim bozuluyor daha iyi bir öneriniz var mi smps ile besleyebilirmiyiz yoksa 40w trafo şart mı ?
Devreye en fazla 40Volt DC veriyoruz.
Resimdeki turuncu kablolar AC giriş için. Devre üzerinde doğrultma diyotları ve filtre kondansatörleri var.
30V AC, doğrultulup kondansatörle filtre edildiğinde boşta yüksüz iken 42V DC civarına çıkıyor ve çekilen yüke göre gerilim düşüyor.
30V AC önermemizin nedeni bundan dolayıdır.
Elinizde DC güç kaynağı var ise doğrultma diyotlarını kullanmayın ve besleme gerilimini filtre kondansatörlerin ayaklarından paralel girin.
Smps yerine klasik trafo daha çok tercih edilir ama düzgün bir smps de olabilir.
40V çıkış ile alakalı değil, devrenin besleme gerilimidir.
Çıkışta görünen 70V ise çıkışa konan 1500uF lık kondansatörün dayanma gerilimidir. Uygulamada ben oraya 2200uF-63V taktım sorun çıkmadı. Ben multisim kullanıyorum proteus için bir şey diyemem ama mantık hemen hemen aynı sayılır. Besleme gerilimi olarak şemada doğrultma diyotlarını ve filtre kondansatörlerini gösterecekseniz 30V AC verin ya da bunları hiç şemaya eklemeyip orijinal şemasında ki gibi 40V DC verin.
36V trafo ile beslenir mi bu devre?
TIP142 ve TIP147 YERİNE 2sd2494 ve 2sb1625 kullanılabirimi acil
Evet kullanılabilir.