Detaylı Gemi Montaj Dökümanları Notlar

SETA Gemi Mühendislik hakkında kısa bilgi. Seçmeli bu son stajımı yaptığım yer SETA Gemi Mühendislik adında bir dizayn bürosudur. 20 (yirmi) iş günü staj yapacağım bu büroda yapacağım işler neticesinde bilmediğim gemicilik terimlerini öğrenmeye devam ederken, gemi genel yerleşimi hakkında da detaylı bilgiler alacağım. Ayrıca autocad tecrübem artacak ve eğer mümkün olursa burada kullanılan diğer programlar, tribon veya maxsurf, hakkında bilgi edinmeye çalışacağım.

SETA; 2001 yılında Türk Deniz Ticaret filosuna hizmet vermek amacıyla kurulmuş. Firma, piyasanın güvenini kazanmak için bilim, teknoloji, ve zekayı en iyi şekilde kullanmayı kendine ilke edinmiş. Gemi sanayiinde dürüst ve ilkeli tavrıyla tanınmış. Firmanın özel internet sitesinde özelliklerinin kendilerine çok şey kattığını söyleyen firma sahipleri Semih Zorlu ve Tansel Saravoğlu, kazandıkları prestiji korumanın tek yolunun bu ilkelerinden ödün vermemek olduğunu da sözlerine ekliyorlar.

GEMİ MONTAJI Eskiden inşa edilen gemiler bloklara ayrılmadan bütün halinde inşa edilirdi. Bu inşaat metodundan vazgeçilmesinin en büyük nedeni malzeme ve işçilik kayıplarının fazla olmasıdır. Blok Montaj sisteminin gelişmesi ile bu kayıplar minimuma indirilmiştir. Montaj süresini en aza indirmek için büyük bloklar dışındakiler kızak üstünde, büyük bloklarda açık inşaat atölyelerinde inşa edilmektedir. Montajda tersanenin teknolojik imkanları (Vinç’in maksimum kaldırma kapasitesi gibi) geminin boyutları ve tipi gözönüne alınarak montajın optimum ölçülerek kısa zamanda ve minimum kayıpta gerçekleşmesi planlanır.

Bir gemiye ait tipik bloklama işlemi şematik olarak Şekil 1’de görülmektedir.

Şekil 1: Bir fırkateyn’in şematik blok diyagramı

GEMİ MONTAJ ESASLARI

Öncelikle yapılacak geminin özellikleri Design bürosuna verilir. Design bürosunda ana design çalışması yapılarak geminin boyu (L), eni (B), saptanır. Daha sonra gemiye ait yük hacimlerinin designı, stabilite, direnç, hidrodinamik ve hidrostatik gibi hesaplar tamamlanarak gemi ana makinasının gücü bulunur.

Daha önce inşaat edilmiş benzer gemi çeşitleri gözönüne alınarak geminin endazesi çizilir. İşçilik resimlerinin de çizilmesiyle nesting çalışmasına geçilir. Yük kaldırma kapasitesine göre gemi optimum şekilde bloklara ayrılır. Her blok inşa edildikten sonra , birleştirilerek geminin ana görünümü elde edilir.

Design bürosundan gelen geminin design resmine göre tersanede nesting işlemleri yapılarak saçların ve profillerin kesilmesine geçilir.

Gemiyi meydana getirecek elemanları oluşturmak üzere kesim atölyesindeki CNC makinasının yardımıyla levha ve saçlar istenildiği gibi kesilir. Kesme işleminde kesilecek elemanın boyutları tersanedeki dizayn bürosunda belirlenerek diskete yüklenir. Sonrada bu disket CNC makinasına konularak kesim işlemi yapılır. Bundan ayrı olarak kimi elemanlarda elde kesilir. Bunun yanında plazma adı verilen bir yöntemle de kesim yapılabilmektedir. Plazma yöntemi oksijene göre tercih edilse de maliyet açısından oldukça yüksektir.

Şekil: 2 CNC Tezgahları

Kesilen saçlar ve profillerin kontrolleri yapılır, bu kontroller sonucunda gerekli düzeltmeler yapılır. Özellikle paslı ve kirli elemanlar temizlenir. Bunun sebebi de bu elemanların korozyona daha dayanıksız olmasıdır. Çökme veya kırılma olmaması için haddelenip düzgün olarak soğumaları sağlanmalıdır. Profillerin düzeltilmesi ise düzeltme preslerin de uygulanan kuvvetle olmaktadır.

Kesilen ve düzelme yapılan elemanların gerekli kontrolleri sonucunda bu elemanların kenarları taşlanır ve kaynak için gerekli hale getirilir.

Kesim sonucu hazır hale gelen profillerin birbirlerine kaynaklanması ile bloklar oluşturulur. Bundan ayrı olarak büyük saçların birbirine birleştirilmesinde elektrot kaynağı tercih edilmez. Bunun yerine toz altı kaynağı yapılır. Toz altı kaynağı esnasında önce saçların birbirine tutuşturulmaları nokta kaynağı şeklinde olur.

Levhaların kaynaklanması sonucunda oluşturulan bloklar her zaman düz yüzeye sahip değildir. Geminin eğri kısmına ait bloklar oluşturulurken levhalarında gerekli eğimde olması gerekir. Bunun için de press makinaları kullanılır. Kalın saçların düzeltilerek eğim verilmesinde hidrolik presler kullanılır. Baş ve kıç bodoslama saçlarında silindirik pres bloğuyla eğim verilirken ondüle perdeler giyotin adı verilen presle de gerekli eğimi kazanırlar.

İnşası yapılan blokların birbirine monte edilmesi sırasında blok ön imalat atölyesinden kreynler yardımıyla alınır. Bloklar kreynlerle kaldırılırken üzerlerine halat geçirmek için elemanlar kaynaklanır. Bunlara mapa denir. Blok bu şekilde gerekli yere götürülür ve burada yine aynı şekilde duran diğer bloğa kaynaklanır.

Dış kaplama saçları kaynaklandıktan sonra merkez iç omurga ve yan iç omurgalar (tulaniler) konur. Hollanda profillerinin tamamlanmasından sonra sintine dönümü sacına bağlı braketler kaynaklanır. Son olarak da çift dibin üstünü kaplamak için levhalar kaynaklanır.

Bunun yanında dip yapıda yalpa omurgalar bulunur. Yalpa omurganın amacı meyili azaltmaktır. Yalpa omurga, sintine dönümü orta noktası ile yalpa omurga teğetlerin kesim noktasını geçmeyecek şekilde dibe yerleştirilir. Yalpa omurganın montajı esnasında bordaya ve kaide hattına çizilen teğetlerin kesim noktası belirlenmiştir. Yalpa omurga enine şekilde yukarıda bahsettiğim gibi yerleştirilir.

Çift dip inşasının bitiminden sonra borda montajına geçilir. Montaj kısmının gerçekleşmesi için yapılan bazı işlemler vardır. Tersanelerde uygulanan yöntemlerin bazıları şöyledir.

KONSTRÜKSİYON BÜRO

Tersanede gemi inşa ettirmek isteyen kuruluş veya armatörler kendi isteklerine uygun olan dizaynlar yaptırmak için gerekli koşulları tersaneye sunar.

Konstruksiyon bürosunda bu koşullar göz önüne alınarak gerekli dizayn ve çizim işlerine başlanır. İsteklerine uygun bir ön dizayn sonucunda geminin genel bir yerleşim planı hazırlanır. Bu planlar göz önünde bulundurularak hazırlanan diğer resimler şunlardır:

Orta kesit, boyuna kesit, güverteler, dış kaplamalar, levha açımları, perdeler, dip yapıları, makine dairesi ve kazan temelleri, baş ve kıç bodoslama, dümen ve ambar ağızlarının gösterildiği resimler detaylı olarak çizilmektedir.

Bu resimlerde gemi inşa edilirken elemanların kullanılacağı yerler ve boyutları belirtilir. Konstrüksiyon büro bu resimlere göre geminin inşa edilmesi için gerekli detay resimlerini hazırlar. Daha sonrada detay resimlerine uygun parça resimlerini çizer. Çizilen her parça tanıtım ismine ya da koda sahiptir.

Konstrüksiyon resimleri inşa edilecek geminin tam detaylarını gösteren resimlerdir.
Konstrüksiyon büroda detay resimleri hazırlanırken kaynak yöntemi şekli ve kaynak ağzı açılımı uluslar arası standart sembollerle gösterilir.

Konstrüksiyon büronun ilişkili olduğu diğer bölümler:

Endazehane
Tekne donatım ve dizaynı
Üst bina donatım
Makine donatım
Ön dizayn ve teknik hesaplar bölümü endazehane

Endaze hane: Bu bölümün yaptığı en önemli iş nestingdir. Resimlerdeki her parçanın tek tek belirlenmesi ve kodlanmasının ardından çelik sac üzerine malzeme kaybı minimum olacak şekilde yerleştirme yapılır.Bu resimler hassas ölçekli olarak çizilirler. Genellikle 1/10 ölçeğinin kullanılması tercih edilerek, çok küçük parçalarda farklı ölçeklerde kullanılabilir.

Bu resimler daha sonra çelik işleri atelyesine gönderilir. 1/10 optik kesicilerde saclar 1/1 ölçeğinde kesilir. Gönderilen resimlerde sac kalınlıkları, kesilecek parça adedi ve kodları mutlaka eksiksiz belirtilmelidir.

1/10 endazehanede ayrıca ambarlarda bulunan sac istifi ve bloktaki elemanların tek tek çıkartılır. Bu listeler daha sonra geminin ağırlık merkezinin hesaplanmasında kullanılır.

ÜRETİM MANTIĞI VE ÜRÜN HİYERARŞİSİ
Gemilerde Agirlik Hesaplari

ve daha bir çok bilgi…

emeği geçen hazırlayan kişilere teşekkürler