Hatalı Transistör

Geçmiş hatalar

Her insan hata yapabilir. Ancak yapılan hatalardan ders alan kişiler biraz daha az hata yaparlar. Atalarımız bunu ‘Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer! ‘ diyerekne güzel anlatmışlar.

1990 yılının nisan ayındaydık. Sabit tekerlek makinaları ülkemizde üretilmiyordu. Dışarıdan çok sayıda makina ülkemizde satılmaktaydı. Yerli birkaç girişim ise başarısız olmuştu. Dışarıdan gelen makinaların satış rakamları iştah kabartacak kadar kabarıktı.

Bizde başka tür balans makinaları üretiyorduk. Sabit tekerlek balans makinası üretimi için yola koyulduk. Yılarca bu tür makinalrın tamirini yapmış olmanın ne kadar avantajlı olduğunu anlatmak mümkün değil. Projemiz çok hızlı yürüyordu.

İlk prototip çalışma mükemmel sonuç verdi. Bu biraz hoşuma gitmemişti. Ancak İşlerin bu kadar iyi yürümesi ileride bir aksiliğin çıkacağı şüphesini doğuruyordu.

Önce makinanın çalışma prensiplerini kısaca anlatalım. Otomobilden sökülen tekerlek uygun bağlama adaptörü ile makinaya bağlanır. Tekelleğin uzaklık, jant çapı ve jant genişlik ölçüleri potansiyometrelerle ayarlanır. Makina çalıştırılır. Tekerlek yaklaşık on saniye döndürülür. Makina titreşim algılayıcılarından aldığı bilgileri değerlendirerek iç düzlemde ve dış düzlemde titreşme neden olan ağırlık dengesizliğinin yerini ve miktarını hesaplayarak bilgileri hafızaya alır ve stop eder.

Balansçı makinanın gösterdiği yerlere grammetrelerdeki kadar kurşun ağırlıklar çakarak balans işlemmini bitirirler. Otomobilde balanssızlıktan ötürü titremez. Denemelerimiz başarılı olunca makinayı kullanıcılara test ettirmeye başladık.

Diğer taraftanda üretim hazırlıkları yürümekteydi. Rot balans ustaları inceledikleri prototipimizi çok takdir etmekteydiler. Bir kaçı bazı öneriler getirmekteydiler. Çoğukullanıcı ise ilk açılışta grammetrelerin sıfır göstermesini istiyorlardı. Böyle bir devre eklemek gerekiyordu.

Bir tansistör iki direnç bir diyot bir kondansatörden oluşan basit bir power on reset devresi ekledik. Kaliteli malzeme kullanma isteğimiz nedeniyle transisitörü darlington kullandık. Devrede kullanılan diğer transistörlerde aynı idi. MPSA13 kulanmıştık.

SBM 90 modeli olan makinamızı o yılın İzmir fuarında piyasaya tanıttık. Çok sayıda sipariş aldık. Eylü ekim ayı içinde on dört makinayı teslim ettik. Kullanıcılar memnuniyetlerini bildiriyorlardı. Ama benim içimdeki erken başarı mutlaka bir problem çıkarır korkusu hep vardı.

Hava birden soğudu. Bir günde üç kullanıcı arıza bildirdi. İzmir’e en yakın arıza Uşak’tan bildirilmişti. Diğer arızalar Bursa ve Ankara idi. Arızaların üçüde aynı idi. Makina titreşim miktarını göstermiyordu.Tek elektronikçi bendim. Düştüm yollar Uşak ve Ankara’da arızaları giderdim. Darlington transistörümüz üzerinde gerilim daha fazla düşüyordu ve analog swiçlerimiz açmıyordu. Analog swiçlerimiz çok kaliteliydi.

Biz yeterli enerjiyi verememekteydik. Hemen MPSA13 yerine BC237 takarak çalışmayı sağladık.Arıza olmasını beklemeden diğer on iki makinanın bu devreleri değiştirildi. Benim için o gün acı bugün tatlı bir anı. Ve de unutamayacağım bir ders oldu.

Hatalı ve Değiştirilen Devre