En basitinden temel elektronik başlangıç bölüm 2

| Ekim 14, 2020 Tarihinde güncellendi
En basitinden temel elektronik başlangıç bölüm 2

İlk yazımda “En basitinden temel elektronik başlangıç” çeşitli temel bilgiler ve bazı elektronik komponentlerden bahsetmiştim ilk yazı üzerine eklemeler yapacaktım fakat bu şekilde devam etemek daha iyi olacak

PCBway Türkiye PCB Manufacturer PCB Assembly

Kondansatörler

Kondansatörlerden biraz daha detaylı bahsedelim bir çok devrede görmüşsünüzdür büyük küçük bir çok şekli var genelde filtre için kullanılır en basitinden demiştim fazla detaya formullere girmek istemiyorum ama bazı istisna durumlarda çeşitli hesaplamalar gerekebilir kendi devrenizi yapacak çalıştıracak kadar bilgi ve biraz daha fazlasına sahip olmanız yeterli gerisi size kalmış kitaplar ve bol bol uygulama ile her geçen gün bilginiz büyüyecek.

Çeşitli değer ve voltajlarda kondansatörler

kondansator cesitleri

Kondansatörlerin çalışmasından bahsedeyim

DC doğru akımda çalışması : Seri bağlandığında iç direnci büyük olduğu için akımı geçirmez + – arası bağlantıda filtre görevi yapar

AC alternatif akımda çalışması : Seri bağlantıda şarj ve deşarj olarak ac voltajı geçirir fakat dolup boşalarak voltajı iletirken “Kapasitif Reaktans” denilen bir zorluk gösterir sembolü Xc birimi OHM bilirsiniz 220v şebeke voltajını sabit kutupsuz 220nf…470nf vb. kondansatör ile düşürüp led yakma basit şarj devreleri yapılır kapasitif-reaktans zorluk görserme olayı Paralel bağlantıda ise filtre görevi yapar

Bunların yanı sıra osilatör devrelerinde çalışma frekansını belirlemek için kullanılırlar

Besleme devrelerinde değerleri pek önemli değildir ama çalışma voltajları kullanılan devrede ki voltajdan 3..5 volt yüksek olmalı mesela bir besleme devresinde köprü diyot çıkışında + – uçlarına bağlı filtre kondasatörünün değeri 4700 uf 16v yerine yüksek voltaj da yüksek kapasitede kondansatör takılabilir (ilk yazı da bahsetmiştim) düşük değerde kullanılabilir

Besleme devresi yine çalışır fakat yük üzerinde voltaj çökmesi daha kolay olur ayrıca ömrüde kısa olur bir süre sonra şişer tepesinden çiçek gibi açılmaya başlar 🙂 süre kullanım zamanına göre değişir hemen arıza vermez bir çok çinmali ses sistemlerinde kapasiteler olması gerekenden biraz daha düşüktür

Bir önceki yazımda dirençlerin seri paralel bağlantıda değerlerinin artabileceği düşebileceğinden bahsetmiştim kondansatörlerde dirençlere göre durum tam tersi olur

Seri bağlantıda kapasite düşer çalışma voltajı artar

Kondansatörlerin şematik sembolleri;

kondansator-sembolleri-sematik-sembol

Yukarıda ki resimde kondansör sembolleri görünüyor kutuplu elektrolitik kondansatörlerde bir kaç çeşit sembol var sabit kondansatörlerde ise değişiklik olmuyor.

kondansator seri baglanti

Eşit kapasite için hesap kitap gerekmez ama aynı değerde olmayan iki kondansatörü seri bağladığımızda basit bir hesaplama ile tam değeri bulabiliriz örneğin 22uf 50volt 47uf 50volt iki kondansatörü seri bağlayalım

kondansator-seri-baglanti-formul-hesaplama

Sonuç 14.9uf 100volt olur hesabı ise 22 X 47 = 1034 22 + 47 = 69 şimdi bölme işlemi 1034 / 69 = 14.9

Kondansatörler paralel bağlandığında kapasiteleri artar voltajı ise bağlantıda kullanılan en küçük voltaj değerine sahip olan kondansatörün çalışma voltajı kadar olur

kondansator-paralel-baglanti

Birinci yazıda elektrolitik kondansatörlerin kutupsuz çeşitleri olduğundan bahsetmiştim “NP Non-Polarized Electrolytic Capacitors” biraz daha detaya inelim bu kondansatörlerin görünümü aynı kutuplu olanlar gibidir aşağıda örnek resimi var.

kutupsuz-np-kondansator

Fiyatları daha pahalıdır benim gördüğüm daha çok ses elektroniğinde kullanılıyor tabiki tasarıma göre diğer bölümlşerde de kullanılıyordur. Zamanında bir kaç devrede lazım olmuştu malzemecide bulamamıştım iki adet kutuplu kondansatörü seri bağlayarak kutupsuz yapıp kullanmıştım..

kutupsuz-kondansator-yapimi-seri-baglanti

Yukarı da görüldüğü gibi iki adet 10uf elektrolitik kondansatörün “-” eksi ucları birleştiriliyor diğer “+” artı uçları kullanılıyor bu bağlantı ile kutupsuz elektrolitik kondansatör elde etmiş oluyoruz ama unutmayın kapasite yarı yarıya düşer.

Biarazda sabit kondansatörlerden bahsedeyim sabit kondansatörlerde çeşit bol hassas olmayan devrelerde çeşit pek sorun olmuyor ama osilatör filtre vb. gibi bölümlerde standar bazı çeşitler kullanılıyor..

sabit-kondansatorler-seramik-polyester-polipropilen

Ben çeşitlerin seçimini orjinal tasarımlara bakarak kendi projelerinde kullandım mesela tl494 pwm entegresi ve benzerlerinde osilatör kondansatörü “polipropilen” film tip yeşil renk kullanılıyor aynı zamanda kaliteli amplifikatör devrelerinde de bu kondansatörü sıkca gördüm seramik (mercimek) kondansatörler özelleikle açık kahve rengi olanlar basit bölgelerde kullanılıyor zaten fiyatlarıda çok ucuz polyester kondansatörü ise neredeyse her şeyde gördüm sanırım kullanım alanı yada kullanılabilirlik oranı en yüksek olanı polyester 🙂

Sabit kondansatörlerde + – kutuplar yoktur ters düz olmaz yani sembolünde de kutup belirten biz çizim olmaz standart devrelerde kullanılan seramik polyester, polyester film kondansatörlerde kapasite değeri rakamlar ile belirtilir okuması çok kolaydır aynı direnclerde olduğu ama renk yerine direkt rakam yazılmış direnc okumayı baz olarak anlatayım daha kolay anlaşılacak

şimdi dirençlerde en küçük birim üzerinden basitce hesap yapıyoruz bin 1000 ohm 1k ediyordu kondansatörlerde ise küçük birim pf (pikofarad) sonrasında nf (nanofarad) sonra uf (mikrofarad) geliyor

bin 1000 pf 1nf ediyor kondansatör üzerinde 102 yazıyor son 2 rakamını sıfır yapıyoruz yani 2 tane sıfır o zaman 102 — 1000 oluyor yani bin pf = 1nf işte bu kadar basit yine son rakamı sıfıra çeviriyoruz 103 olunca 10.000 – 10nf 104 olunca 10.0000 – 100nf böyle gidiyor direnclerde olduğu gibi tolerans olayı kondansatörlerde de var %10 %5 vs tolerans ne kadar düşükse iyidir

buraya kadar okuma işi kolay ama biraz zorlaştıran bir yazım şekli var 0.1uf (100nf) 0.01uf (10nf) 0.001uf (1nf) vs. bu şekilde değer yazımı arasıra denk gelebiliyor buda mkrofarat baz alınarak düşünülmüş yani 1000 nf 1uf ediyor 0.1uf 100nf ediyor aşağı daki tablo hesaplama için işimizi kolaylaştıracak ayrıca tolerans ve voltaj kodlarınıda açıklıyor..

kondansator-kapasite-hesaplama-bilgi-tablosu-Capacitors-Cheat-Sheet

Sabit kondansatörlerde paralel, seri bağlantı olayıda kutuplu kondansatörlerde ki gibidir.

İlk yazıda söylediğim gibi bu yazı dizisinde basit olarak yüzeysel fazla derine girmeden anlatım yapmaya çalışıyorum amacım öğrenimi kolaylaştırmak ilk adımın atılıp basit uygulamalar yapılmasını kolaylaştırmak zaten ilerlemek isteyen kişi sitede bulunan kaynaklardan faydalanır kondansatörler hakkında daha detaylı bilgiler için bakınız; Kondansatörler

Transistör

Şimdi benim ilk zamanlar asla çalışmasını anlıyamayacağım dediğim dediğim transistör elemanı bir çok çeşiti var benim normal dediklerim bjt npn pnp transistörler mosfet transistörler ujt vb. temel bjt npn-pnp ile başlangıç yapalım

Komik gelebilir ama ustam kolay şekilde anlamam için transistörü bir musluk olarak düşünmemi söylemişti 🙂 npn bir musluk su girişi kollektör çıkışı emiter açma kapama başlığı ise beyz ne kadar açarsan o kadar çok akar 🙂

Gerilim ile çalışan hassas elektronik kontrollü anahtar da diyebiliriz tabiki sadece bu amaç için kullanılmaz detaylara girdiğimizde durum iyica karışır şimdilik basit olarak açıklamaya çalışayım fazla derinlere dalmayalım.

Detaylar formüller ve fazlası için Mersin Üniversitesi Analog Elektronik Derseleri 1 bölüm 4 yazısına bakmanızı öneririm aşağıda bahsedilen kaynakdan kısa bir bölüm

Transistör, bir grup elektronik devre elemanına verilen temel addır. Transistörler yapıları ve işlevlerine bağlı olarak kendi aralarında gruplara ayrılırlar. BJT (Bipolar Jonksiyon Transistör), FET, MOSFET, UJT v.b gibi… Elektronik endüstrisinde her bir transistör tipi kendi adı ile anılır. FET, UJT, MOSFET… gibi. Genel olarak transistör denilince akla BJT’Ler gelir.

Bipolar Jonksiyon Transistör (BJT) elektronik endüstrisinin en temel yarıiletken devre
elemanlarındandır. BJT; anlam olarak “Çift kutuplu yüzey birleşimli transistör” ifadesini
ortaya çıkarır. BJT içinde hem çoğunluk taşıyıcıları, hem de azınlık taşıyıcıları görev
yapar. Bundan dolayı bipolar (çift kutuplu) sözcüğü kullanılır.

Transistör beyzine uygulanan sinyal ile emiter kollektör arasından geçen akımı kontrol eden bir devre elemanı PNP NPN olarak iki çeşittir npn daha çok pozitif + voltaj kontrollerinde kullanılıyor pnp ise ne gatif – voltaj bölümlerinde gerçi pnp ile + kontrolüde oluyor ama tasım daha zor olduğu için pek kullanılmıyor

Transistörün her bir terminale işlevlerinden ötürü; Emiter (Emiter), Beyz (Base) ve
Kollektör (Collector) adları verilir. Bu terminaller; genelde E, B ve C harfleri ile sembolize edilirler. Şekil-4.2’de NPN tipi ve PNP tipi transistörün fiziksel yapısı ve şematik sembolleri verilmiştir. Fiziksel yapıdan da görüldüğü gibi transistörün iki jonksiyonu vardır.

Bunlardan beyz-emiter arasındaki bölge “beyz-emiter jonksiyonu”, beyzkollektör
arasındaki bölge ise “ beyz-kollektör jonksiyonu” olarak adlandırılır. Transistörlerde beyz bölgesi; kollektör ve Emiter bölgelerine göre daha az katkılandırılır. Ayrıca beyz bölgesi; kollektör ve Emiter bölgesine nazaran çok daha dar tutulur.

npn-transistor

pnp-transistor

BJT transistörler genelde 3 bacaklı olurlar beyz, emiter kollektör çalışması için tipine göre bağlantı kurulmalıdır

Transistör PNP ise emiterine + verilir beyz ve kollektör emitere verilen voltaja göre eksi – yapılır

NPN transistörde tam tersi olur emiteri şase – kollektörü ve beyzi emitöre + yapılır

Güçlerine göre şekilleri değişir bir çok çeşit var metal kılıf plastik kılıf bacak bağlantılarıda değişir gerci bazı transistörlerde standartlaşmış ama emin olmak şart yanlış bağlantıda sonuçlar kötü olur

Şimdi transistörün ölçümü tipnin bacaklarının ölçülerek bulunmasını öğrenelim öncelikler yukarıda ki resimde iç yapıyı dikkatlice inceleyin ayrıca resimde devre şemalarında ki sembolleri görünüyor ok işareti içe doğru ise pnp dışa doğru ise npn transistördür

P-pozitif N-negatif P-pozitif PNP

N-negatif P-pozitif N-negatif NPN

Şimdi bir önceki yazımda diyodlardan bahsetmiştim tek yönden gerilimi geçiriyorlardı transistörün iki diyodtan oluştuğunu düşünelim

transistor-diyod-ic-yapi

Evet diyod ölçer gibi transistörü ölçeceğiz transistör npn ise beyzine kırmızı prob (pozitif) değdirildiğin de siyah prob emiter ve kollektör uçlarında değdirilir ve ölçü aletinin ekranında omaj görünür en düşük omajı gösteren kollektördür

PNP transistör için durum tersidir beyze siyah prob (negatif ) değdirildiğinde kırmızı prob emiter ve kollektör uçlarında değdirilir ve ölçü aletinin ekranında omaj görünür en düşük omajı gösteren kollektördür bu kadar basit diyod ölçer gibi 🙂

Bir animasyon ile durumu daha iyi anlayacaksınız animasyonda npn transistör ölçülüyor b,c,e ucları bulunuyor bir uygulama yaparsanız animasyonda gördüğünüz gibi dijital ölçü aletinde benzer değerleri göreceksiniz Hazırlayan: Ersoy Tuncay

Ek olarak Transistörün elektronik anahtar olarak kullanılmasına örnek

Ek bilgi transistör kılıfları;

kilif-transistor-package-case

TUP TUN Transistörler DUS DUG Diyotlar

Özellikle eski devre şemalarında transistör isimleri yerine tun ya da tup yazıldığını görürüz diyotlarda ise dug ve dus yazılır. Bu sistemi Elektor elektronik dergilerinde yer verdiği şemalarda kullanmaya başlamış zamanla yayılmış bu kısaltmalar malzemelerin benzer çok karşılığı olduğu için kullanılmış günümüzde bu kısaltmalar pek kullanılmasada bilmenizde fayda var.

TUN Üniversal NPN Transistör
TUP Üniversal PNP Transistör

DUG Üniversal Germanyum Diyot
DUS Üniversal Silikon Diyot

TUP TUN – DUS DUG listesi resim ve pdf formatında; png: tup-tun-transistorler-dus-dug-diyotlar.png pdf (elektor) TUP-TUN-DUG-DUS-elektor.pdf

 

VCC Nedir VDD Nedir

Devre şemalarında belirli bir noktada, noktalarda genelde VCC yazan bölüm olur burası devreyi çalıştırmak için devreye bağlanacak olan güç kaynağının (pilin vb.) + artı ucunun bağlanacağı yerdir. Bazen direkt + artı simgesi ile belirtilir, V+ ya da devrenin çalışma voltajı o bölüme yazılır bu sayede + artı bağlantısının yapılacağı yer anlaşılır.

Şimdi bazen kafa karıştıran durumlar olabilir örneğin bir devrede entegre var ve entegrenin 8 numaralı bacağı + artı girişi burada VCC yazıyor fakat entegrenin datasheet dosyasında o bacağa VDD denilmiş hayda nedir bu VDD ? burada FET, BJT teknolojisi işin içine giriyor bjt transistörlerde + artı kollektör mosfetlerde ise Drain bölümüdür ama temelde bu bölümlere + artı bağlanır ve en yaygın kullanılan kısatma VCC olduğu için entegre bilgilerinde VDD görünsede şemada VCC yazabilir fazla karıştırmayalım …

Anlamları;

Vcc = Kollektör besleme voltjı (Collector supply voltage)

Vdd = Drain besleme voltajı (Drain supply voltage)

Ek olarak biraz daha detay;

  • Vcc – Collector Collector Voltage
  • Vdd – Drain Drain Voltage
  • Vss – Source Source Voltage
  • Vce – Collector Emitter Voltage
  • Vbe – Base Emitter Voltage
  • Vec – Emitter Collecter Voltage

Bu kadar yeter 🙂 elektronik böyle işte + artının nereye bağlanacağını bilmek bana yetiyor ama detaya inildiğinde neler çıkıyor amacım hızlı başlangıç olduğu için daha fazla uzatmaya gerek yok

 

 

GND Nedir

GND – eksi bağlantısının yapılacağı bölümdür -V ya da direkt “-“ bazı devrelerde nadiren VSS yazabilir ya da yukarıda anlattığım gibi entegrede VSS yazar bağlantıda GND yazar açılımı “ground” toprak, şase olarak da ismi geçer. Fakat devre şemalarında GND bağlantısnın farklı sembolleri var buda elektroniğe yeni başlayan kişilerin kafasını karıştırıyor örnek devreler ile durumu anlatayım..

 

Örnek-1

sase-toprak-eksi-gnd-ground-1

 

Şemada gördüğünüz gibi ters T şeklinde simge kullanılmış – eksi bağlantısı olan yerler birleştirilip bir tane simge konulmuş sadece bir elemana ayrı simge eklenmiş oda şemayı daha da karmaşık hale getirmemek için…

 

Yukarıda ki bağlantı ayrıda olabilirdi yani – eksi, şaseye bağlanacak tüm elemanlar ayrı simgelerle belirtilebilirdi bu durumda aşağıda ki gibi bir şema olur böyle bir bağlantıda gerçek uygulamada devreyi kurarken hepsi birleştirilir.

sase-toprak-eksi-gnd-ground-2

 

Şimdi devre kurulurken besleme bağlantısının nasıl yapılacağını görelim

 

sase-toprak-eksi-gnd-ground-3

 

aşağıda ki resimde – eksi gnd bağlantısında kullanılan farklı sembolleri göreceksiniz yukarıda açıkladığım mantık hepsi için geçerlidir.

 

sase-toprak-eksi-gnd-ground-4

 

aslında bu simgelerin farklı anlamları var ama bir çok devre şeması çizimde buna dikkat edilmemiş bazılarında kurallara uyulmuş vb. ortalık karışmış 🙂 mesela aşağı doğru üçgen simgesi sinyal şasesini belirtmek için kullanılır bazı anfi devrelerinde beslemenin şasesinin geldiği yer farklı bir simge ile gösterilir ses girişinin şasesi ise üçgen şeklindedir ve bu şase düşük omajlı bir direnç ile besleme şasesiyle birleştirilir.

 

Bazı şemalarda ise beslemenin eksi girişi için hiç simge olmaz hepsi birleştirilmiştir ve ortak bir noktada “-” sembolü ile giriş yapılacak yer net olarak belirtilmiştir ya da bahsettiğim gibi simge kullanılmıştır ama bir yerde ek olarak aşağıda ki simge vardır

chassis-ground-gnd

bunun anlamı besleme “-” bağlantısının yoğunluğunun arttırılması için devrenin kutusu yada yogunluğu arttıracak bir yer ile birleşmesi gerektiğidir örneğin pc güç kaynaklarında voltaj çıkışında “-” bölümü devrenin kasasına bir kablo ve papuç ile vidalanmıştır ve kasa metaldir + pc kasasıda metal bu sayede şase yoğunlu arttırılıyor vs.. ama bu bağlantı yapıldan da devre çalışır ama sağlıklı olmaz özellikle pc güç kaynağı gibi gelişmiş ve önemli işi olan cihazlarda kullanılmalı

Fakat basit devrelerde kullanılmadığını gördüm şemada bağlantı vardır ama kullanılmamıştır mesela pc güç kaynaklarında 220v şebeke bağlantısında topraklı hat kullanmak gerekir ama bir çok kişi kullanmıyor, kullanamıyor her hangi bir sorunda olmuyor fakat detaya inildiğinde toprak bağlantısının bir çok faydası olduğu çıkar neyse uzatmayalım

 

“-” gnd bağlantısı için bahsettiğim bağlantı şekli (ayrı, birleşik) “+” artı bağlantısı içinde olabilir bunada dikkat edin ayrıca yukarıda ki şemalarda tüm gnd bölümlerinin birleştrileceğinden bahsettim ama opto kublör, röle gibi elemanlar ile izole edilen devrelerde bu geçerli değildir zaten o devrelerde iki farklı besleme olur durumu çözersiniz…

 

Ayrıca bazı devrelerde gnd bağlantısı belirtilmez ama belirtilmedi diye bağlanmazsa devre çalışmayacaktır . Bu durumda devre şemasını incelediğinizde gnd bağlantısı olan bir çok malzemenin bir hat üzerinde birleşmiş olduğunu göreceksiniz kondansatörlerin eksi uçları vb. yani illaki yerini belli edecektir 🙂

 

Bazende özellikle op amplı devrelerin şemasında opamp entegresinin gnd ve + artı bağlantılarının belirtilmediği durumlar olabilir mesela direnc, kondansatör gibi pasit elemanların ya da transistörlerin + artı ve gnd bağlantısı bellidir ama entegrenin bağlantıları şemada belirtilmemiş, çizilmemiştir bu durmda kullanılan entegrenin datasheet bilgilerine göre + ve gnd bağlantısı yapılmalıdır yoksa devreniz çalışmaz ayrıca bu durum 40xx serisi cmos ve 74xx serisi TLL entegreler içinde geçerlidir. Yazının ilk bölümünde bu konu hakkında benzer bir soru sorulmuştu o soruyu ve cevabıda ekliyorum

 

 

adem diyor ki:

Selam çalışmanız ve verdiğiniz bilgiler yeni başlayanlar için çok faydalı olacaktır .paylaşım için teşekkür ederim ancak benim bir sorunum var cevap verirseniz veya cevaplayan olursa sevinirim.olay şu elektronik devrelerde açık şemalardaki toprak işaretli gnd uçları tam olarak nereye bağlanmalı yani bu işin manığı nedir bu toprak yüzünden birçok devrem yandı bazen – beslemeye bağlıyorum yine yanıyor boş bıraktığımda ise çalışmıyor genellikle opamplı devreler yapıyorum bu konuyu aydınlatan olursa sevinirim birde entegrelerde boşta uç kalması sakıncalımıdır veya herhangi bir bağlantı gösterilmemişse gnd ve beslemeleri yinede bağlanmalımıdır teşekkür eder saygılarımı sunarım

 

 

gevv diyor ki:

Evet bazen simetrik besleme ve düz besleme sorun yaratıyor genelde şase ve toprak sembolleri karışık kullanılıyor elektronik ile haşır neşirseniz karışıklık olmaz kolayca çözersiniz ama yeni başlayan ya da fazla tecrübesi olmayanlar için sorun

öncelikle bazı şemalarda şase ya da 0v bağlantıları direkt bağlantı ile gösterilmez o uclara sadece şase sembolü (ters T) konulur bu sembolün bulunduğu bütün bölümler şase ucuna bağlanır bazende bu uclar sembol olmadan direkt şase bölümüne bağlı olarak çizilir nadiren hem sembol kullanılır hemde bağlantı yapılır aslında sembol şemayı fazla karmaşık hale getirmemek için faydalı

aşağıda örnek bir şema hazırladım simetrik beslemeli op amp ve düz beslemeli op amp bağlantısı var son olarak bir çok simetrik beslemeli op amp kullanılan devrelerin şemasında +v -v uçları şemada belirtilir fakat 0v yani simetrik beslemede şase olan uçları belirtilmez bu ucu entegrenin datasheet dosyasına bakarak bulabilirsiniz.

besleme-semasi-simetrik-duz

 

 

 

 

adem diyor ki:

verdiğiniz bilgiler ve şema için çok teşekkür ederim. ayrıca bunca süredir belki emaille cevap geleceğini zannederek bekledim cevabınızı farketmedim kusura bakmayın.

şimdi yaptığım basit bir devre var besleme devresi bd135 ve bd 136 ile yapılmış simetrik besleme ancak sürekli yanıyor yanlışımı bulamadım. devre ise AN6884 ENTEGRESİ İLE DEDEKTÖR devre +6ve-6v beslenecek ancak simetrik besleme devresinin bir tarafında +ve-12volt diğer tarafında – +ve gnd yani 3uç var +6volt -6volt ve gnd şeklinde şimdi ben bu beslemede güç kaynağıyla 12volt verip 6volt çıkıştanmı devreyi besliyeceğim yoksa 6volt tarafındanmı ?

güç kaynağına ve devreye bağlamalıyım birde benim hatam kullandığım güç kaynağında gnd yok gnd bağlantısı yapmadığımdanmı yanıyor besleme durum böyle ise ben bu devreye nasıl bir devre eklemeliyim (güç kaynağından veya tek aküden beslemek için )

http://www.eproje.com/modules.php?name=News&file=article&thold=-1&mode=flat&order=0&sid=55

yapmaya çalıştığım devre bu ilginiz için teşekkür ederim saygılarımla

 

 

gevv diyor ki:

@adem hocam genelde metal dedektörleri taşınabilir olduğu ve akü, pil ile beslendikleri için besleme devresi suni simetrik besleme elde etmek için kullanılmış

Tek Kaynaktan Simetrik Besleme

an688 (an6884) 5-Dot LED sürücü entegresi ve beslemesi tek kaynak bu entegre +6 ile besleniyor şadesi 0v 555 entegreisde tek kaynak beslemeli oda +6v ile besleniyor şasesi 0v

alıcı bobinin bağlandığı 741 opamp hem simetrik hemde tek kaynak ile beslenebilir siz simetrik kaynak besleyin 741 yanında kare içinde 7=+6v 4=-6v denilmiş yani 7 numaralı bacağı +6v 4 numaralı bacağı -6v

741 op amp`ın 6 numaralı çıkışına bağlanan 4093 nand kapı entegresinin beslemeside +6v (14 numaralı bacağı) şasesi ise 0v (7 numaralı bacağı)

devrede sadece verici bobin +6v ve -6v ile çalışıyor şemadaki gibi besleme veriliyor hiç bir yeri 0v bölümüne bağlanmıyor

metal-dedektor-devresi-metal-locallator-gold-finder-golt-tracker

http://www.datasheetcatalog.org/datasheet/panasonic/AN6884.pdf

741 0p amp: https://320volt.com/opamp/

555 zamanlayıcı: https://320volt.com/555-timer-entegresi/

 

 

Evet gördüğünüz gibi soru ve cevaplar tamda konuyu açıklıyor 🙂

 

Birde aşağıda ki simge yıldırım topraklaması için kullanılıyor ama her çeşit devrede "-" bağlantısını belirtmek için kullanıldığını gördüm 🙂

earth-ground-topraklama

Topraklama hakkında faydalı bir makale: http://tr.wikipedia.org/wiki/Topraklama

Bende bir çok kişi gibi bu hataları yapıyorum ama elektroniği öğrendikce devreler ile haşırneşir olup tecrübe kazandıkca bu tip şeyleri çözmek daha kolay oluyor 😉

Yayım tarihi: 2009/05/10 Etiketler: , , , , , , , , , , , , ,



62 Yorum “En basitinden temel elektronik başlangıç bölüm 2

  1. CengizCengiz

    Hocam yine döktürmüşsünüz. 🙂
    elinize emeğinize sağlık..

    CEVAPLA
  2. ÜmitÜmit

    Eline sağlık kardeşim , mükemmel bir paylaşım. Tebrik ederim.

    CEVAPLA
  3. aykutaykut

    hocam eline sağlık sormak istediğim bu güzel flash animasyonu nasıl yaptınız

    CEVAPLA
    1. gevvgevv

      Yazıda bahsettiğim gibi flash animasyonu hazırlayan “Ersoy Tuncay” kendisini tanımıyorum dosyaları eskilerden indirmişim arşivde duruyordu bu yazı dizisine başlamadan önce bu animasyon işini öğrenmeye çalıştım en azından bu tip elektronik ile ilgili basit animasyonlar hazırlamak istedim ama web üzerinde yardım alamadım yoksa çok daha basit anlaşılır bir anlatım hazırlayabilirdim

      CEVAPLA
  4. Davut Naci KayaDavut Naci Kaya

    Güzel bir anlatım olmuş. Devamını bekleriz:) Kondansatörlere ilave bilgi olarak sanırım aşağıdaki bağlantı ilave edilebilir.
    2 adet elektrolitik kondansatörün uygun bağlantı ile yönsüz kondansatöre dönüştürülmesi. Bazı devrelerde bu tip kondansatörler
    kullanılabiliyor. Elimizde bu tip kondansatör mevcut değilse uygulanabilir.

    f.imagehost.org/0956/polaritesiz.png

    CEVAPLA
    1. gevvgevv

      Çok teşekkürler Davut Naci Kaya nasıl unuttum anlamıyorum en çok kullandığım yöntemlerden biri idi kısa sürede bu yazıya eklerim kısmet olursa bir kaç bilgi daha eklenir bölüm üçe geçilecek

      CEVAPLA
  5. wanted0035wanted0035

    hocam bidaki yazıda diak ve triakları anlatırmısınız

    CEVAPLA
  6. hasanhasan

    merhaba hocam uygulamaları kaydedemıyorum özellikle NPN örneginizi rica etsem bana bu öncekı baslangıc ve 2 ekledıgınız konuları mail atarmısınız
    şimdiden teşekkürler.. [email protected]

    CEVAPLA
    1. gevvgevv

      Hangi tarayıcıyı kullanıyorsunuz bilmiyorum ama ie7 için sağ menüde sayfa butonuna tıklayın çıkan menüde “farklı kaydet” seçin açılan pencerede kayıt yerini göstereceksiniz kayıt türünü ise “web satfası htm,html” seçin bir kalasör ve html sayfası olarak kayıt edecek klasör içinde .swf uzantılı flash animasyon dosyasıda olacak

      firefox kullanıyorsanız sol menüde dosya butonuna tıklayın sayfayı farklı kaydet yazısına tıklayın kayıt yerini gösterin yine bir klasör ve html dosyası kaydedecek klasör içinde .swf uzantılı flash animasyon dosyasıda olacak

      CEVAPLA
  7. atakanatakan

    sevgili gevv,
    yenisi ile eskisi ile herkezin ihtiyacı olan bir konu adıma teşekkür ederim.

    CEVAPLA
  8. MertMert

    Vallahi helal olsun! Elektroniğe çok meraklı biriyimdir. Elektronik devre elemanlarının işlevlerini yıllardır yabancı sayfalarda okurdum. Devre şemaları falan filan… Hiç Türk sitelerine bakmak aklıma gelmemişti. Malum Türk sitelerinin biri yabancı sitelerden alıntı yapar diğer siteler de o siteden alıntı yapar yani kısır bir döngü içerisinde devam eder. Ama böyle profesyonelce işlerin Türkler tarafından da yapıldığını görmek beni çok memnun etti.Çok sağolun Emeklerinize sağlık.

    CEVAPLA
  9. hafihafi

    Ellerinize sağlık çok güzel bir anlatım olmuş. Teşekkürler.

    CEVAPLA
  10. razıkrazık

    Ben daha 11 yaşındayım ama sizin siteneze baktım anlamaya çalıştım ama anlayamadım. Ben elektronige çok meraklıyım siteyi kurduğunuz için teşekürler

    CEVAPLA
  11. muhammedmuhammed

    Ellerine sağlık ustam gerekli olan herşey var . Çok sağol teşekkürler

    CEVAPLA
  12. muhammedmuhammed

    Birde hifi anfi devrelerindeki kondansatörler mi audio giriş voltajını yükseltiyor ? bu konuda kısada olsa yazarsanız çok memnun olurum şimdiden çok sağ olun teşekkürler

    CEVAPLA
  13. infernoinferno

    ben elektronik öğrencisiyim ankarada süper bir site

    CEVAPLA
  14. cancan

    ben bir eloktronik firmada üretim sorumlusuyum bu site gerçekten harika elimde malzemede var canım sıkıldığında boş kaldığımda devrelere bakıp kendme devreler yapıyorum gerçekten eğlenceli herkeze teşekkürler

    CEVAPLA
  15. ELEKTRO EMREELEKTRO EMRE

    Size ne kadar minnetkarım bilemezsiniz Allah sizden razı olsun kardeş o kadar önemliydiki bu benim için tekrar tekrar teşekkürler.

    CEVAPLA
  16. Necip TaşcıNecip Taşcı

    Harika bir çalışma. Elinize, yüreğinize sağlık

    CEVAPLA
  17. ArifArif

    güzel bir çalışma güzel animasyon emeği geçen herkeze teşekkürler..:))

    CEVAPLA
  18. ali ihsanali ihsan

    Allah sizden razı olsun. çok şey öğrettiniz bana.sürekli takipçinizim. harika bir siteniz var.teşekkürler

    CEVAPLA
  19. esinti11111esinti11111

    emeklerinizin devamını diliyorum .. teşekkürler..

    CEVAPLA
  20. muratmurat

    Hazırlayanların ellerine sağlık bu siteye uzun süredir üyeyim bu kadar kaliteli bir site olduğunu yeni yeni anlıyorum. hiç bir çıkar beklemeksizin bilgi paylaşımı var. söyelyecek söz bulamıyorum. tek kelime ile mükemmel şimdiye kadar yaşamamışım desem yeridir. emeği geçen herkesten Allah razı olsun.değerli hocalarımıza ve katılımcılara sonsuz teşekkürler.

    CEVAPLA
  21. MesutMesut

    Hazırlayan ve emeği geçen tüm arkadaşların ellerine sağlık. çok güzel faydalı ve görsel olarak anlatımı mükemmel. Emeği geçen tüm arkadaşlardan Allah razı olsun.Teşekkürler.

    CEVAPLA
  22. ÇağrıÇağrı

    arkadaşlar çok teşekür ederim kim hazırladıysa ellerine sağlık, gereçekten faydalı bir bilgi eksiklerimi tamamladım, sizden ricam devamınında gelmesi. tekrardan teşekür ederim

    CEVAPLA
  23. cevdet36cevdet36

    değerli bilgileriniz için çok teşekürler… bundan daha iyi anlatılamazdı.

    CEVAPLA
  24. destinadestina

    hocam ben elektrik ve elektronik bölümü mezunuyum ve 6 yıl oldu …
    şimdi hiç bişe hatırlamıyrum sınavım var .. nerden başlayacağımı bilmiyorum..yardım ederseniz sevinirim ..elektrik sadece olsada iyi olur…formülü olsun lütfen

    CEVAPLA
  25. YAKUTİ3XYAKUTİ3X

    Ben ilköğretim öğretmeniyim. Biraz ilgim var bu işlere. Çalışma gerçekten çok güzel olmuş. Lise seviyesinde katod ve anot bilen birisi kolaylıkla bu anlatılanları anlayabilir. Tesadüfen buldum burayı. Tüm işimi gücümü bırakıp okudum. Hazırlayanların ellerine sağlık.
    Eğer imkanınız varsa bir ricam olacaktı. Projeksiyon lambasının burner kısmını söktüm. Yerine herhangi bir ışık kaynağı kullanmak istiyorum. ışık gücünün benim için pek önemi yok. Örneğim 3-5 tane power led ışığı bana yater. Lakin bunu nasıl yapıcam, bilmiyorum. Projeksiyon lamba çıkış gücü ve voltajı hakkında bilgim yok. Narmal 220 volt akkor ampulu bağladım çalışmadı. sony vpl es4 marka bir makine. İnternette bu işi araştırdım ama açıklayıcı bilgi yok. Burner hakkında epey bişi öğrendik. Lakin onun da nerede satıldığı konusunda bilgi edinemedik. Amaç lambası bitmiş bir makineyi alternatif ışık ile kaliteden taviz verip çalıştırmak. Masrafsız tabiki.. Masrafsız derken 20-30 tl gibi fiyatları kastetmiyorum. Lamba 500-550 tl civarı. yapabilir miyim? ateşleme voltajı bilmem ne kavramlarla karşılaştım.

    CEVAPLA
  26. Emre Recep ERGENEmre Recep ERGEN

    Selamlar; Gevv nicli kardeşim. Allah senden razı olsun. Allah gönlüne göre sıkıntısız bir hayat versin. sen ne gönlü büyük bir adamsın kıskanmadan saklamadan bilgiyi paylaşıyorsun. Maşallah, Allah devamını arttırsın inşallah. bence gerçek bilim insanı sensin. görüşmek üzre afiyetle…

    CEVAPLA
  27. aydınaydın

    YAKUTİ3X arkadaşım öyle bir işi başarırsan sana dua ederiz.bende söktüm ucuz ampul taktım ama yanmıyor
    bu konuda bilgisi olan yokmudur

    nerede şu canavar elektronikçiler
    projeksiyon ampulune bir çözüm bulun
    400-500 tl ampuller
    elektronikçilerdeki 5-10 tl lik ampullerden uydurabilsek çocuklara bir faydamız olurdu

    CEVAPLA
  28. hakkhakk

    ben tamir işin de heveslibiriyim ama acemiyim sizin siteniz den bir kaç şey öğrendim animasyonlara daha fazlayer verebilirseniz menmun olurum teşekür ederim Allah siziden razı olsun

    CEVAPLA
  29. serbeyserbey

    YAKUTİ3X
    hoca o lamba bildiğin lamba değil. monitör gibi düşün. sen monitör yapmak istiyorsun:)

    CEVAPLA
  30. Stefan StehlikStefan Stehlik

    In your exammple of two capacitors in series :
    1/C = 1/C1 + 1/C2
    Uc = Uc1 + Uc2
    Max. result voltage is not Uc1max+Uc2max.
    For Uc1 and Uc2 is valid : Uc1 : Uc2 = C2 : C1
    So, for C1=22uF and C2=47uF is Uc1:Uc2=2:1
    Therefore Ucmax=75V => Uc1=50V and Uc2=25 for Uc1max=Uc2max=50V capacitors in series.

    CEVAPLA
    1. gevvgevv

      Arkadaşlar yazı güncellendi yeni bilgiler eklendi

      TUP TUN Transistörler DUS DUG Diyotlar
      VCC Nedir VDD Nedir, GND Nedir
      devrelere besleme bağlantısı

      bilgileri eklendi

      yazım hataları olabilir ufak tefek düzenlemeler devam edecek

      iyi çalışmalar

      CEVAPLA
  31. EdisEdis

    Merhaba Ben 20 adet power led yakmak istiyorum bunun için neler kullanmalıyım aracımda gündüz farı olarak kullanacağım için dirençler kullansam 20 adet direnç biraz kaba duracağından far dışına bir devre ile bağlamak istiyorum bu konuda yardımcı olurmusunuz?

    CEVAPLA
  32. darlingtondarlington

    Yazı çok güzel olmuş,kutupsuz kondansatörlerdeki 103,104’ün 10nF,100nF olarak okunduğunu bilmiyordum,elimdeki eski psu’lardan söküp amfi devrelerinde sayenizde kullanacağım.Topraklama konusunu detaylı anlatmanız çok iyi olmuş gerçekten.Önemli bir konu,özellikle psu devreleriyle pc çalıştırırken.Topraklamayı radyatörden prize aldığımdan,dalgınlık ve dikkatimden kaçması sonucu,topraksız çalışan psu yüzünden 2 adet anakartımı bozmuştum.Nedeni kasada oluşan statik elektrikti,bunun topraklı bir hat bulup,deşarj olamamasıydı.Bu nedenle pc’lerde topraksız kullanımda “mesela pc güç kaynaklarında 220v şebeke bağlantısında topraklı hat kullanmak gerekir ama bir çok kişi kullanmıyor, kullanamıyor her hangi bir sorunda olmuyor fakat detaya inildiğinde toprak bağlantısının bir çok faydası olduğu çıkar neyse uzatmayalım” şeklindeki ifadenizi,pek de doğru olarak ele almayalım isterseniz.Çalıştığım odada topraklı priz olmayıp da,toprak bağlantısının pc’den ayrılıp koptuğunun farkına varmadığım için,ben 2 adet anakartımı bu yolda dikkatsizlik sonucu ayrıca yitirmiştim.

    Topraklama konusu pc iç donanımında çok önemlidir.1998 yılında exper’den ilk diamond 166 mhz.lik pc’mi servis elemanlarıkurmadan evvel,ilk önce evde çekmiş olduğum toprak hatının omajını ölçü aletiyle ölçmüşler,yeterli olduğunu gördükten sonra pc setini kurup hizmetime sunmuşlardı.Aslında hakikaten bu konu çok önemlidir,ancak ne yazık ki çoğu kimse tarafından önemli ve riskli olabileceği yeteri kadarve bilinçli olarak bilinmiyor.Bilgileriniz için tekrar teşekkür ederim.Saygılarımla.En güzel günler yine hep sizin olsun inşallah sayın. gevv.

    CEVAPLA
  33. darlingtondarlington

    Sitenizde tavsiyeniz üzerine, daha doğrusu,sayın gonyalı usta tarafından başarılı olduğu teyit edilen “TDA 1554Q amfi devresi”ni yaparken de,topraklama hususuna son derece dikkat etmiş, 2 adet psu metal kabına entegrenin – kutuplarını,ayni psu’daki gibi vidalamış,bununla da kalmayıp, ayrıca 220 v ac-12 v.dc.;100 watt.lık besleme trafosunun saç gövdesindeki vidalama yerlerini de,ayni topraklamayla birleştirmiştim. Şu anda başarılı bir şekilde dizüstü pc’nin ses çıkışında, bir ses kuvvetlendiricili hoparlör çevre birimi yerine başarıyla da kullanılmaktadır. Devreyi paylaşıma sunarak, yapılması yönündeki telkinleriyle yapmamı kolaylaştıran sayın gonyalı usta’ya tekrar teşekkürlerimi sunmayı bir borç biliyorum. Saygılarımla.

    CEVAPLA
  34. ziya argunşahziya argunşah

    gerçekten güzel bir çalşma emeğe saygı…

    CEVAPLA
  35. meraklımeraklı

    öğretmek güzeldir öğrettiğiniz için teşekkürler

    CEVAPLA
  36. gürbüzgürbüz

    kutluyorum gerçekten çok faydalı ve meraklılarına,yeni başlıyanlara ışık tutuyor,elemanların ne işe yaradığını bilmek birinci önceliklilerden olduğuna inanıyorum ben inş.mühendisiyim ama elektroniğede meraklıyım en azından evdeki arızaları tespit ve onarımı için zaruri olduğunu biliyorum ve size teşekkür ediyorum .

    CEVAPLA
  37. halilhalil

    burhan hoçam ben yazılımcıyım yazılım belli bir aşamadan sonra elektroniğe yönlendiriyor insanı zaten meraklıydımda elektronikte kullanılan parçalardan ziyade şematik oluşumda mantık dışı kalıyorum örneğin 12 voltluk bir devre yapmak için direnç ve Kondansatör gibi yarı iletkenlerin hesaplamalarına takılı kalıyorum devrede bulunan baçakların oradan çıkıp oraya bağlanması mesela dönüp dolaşıp iki uça bağlanması butür hesaplamaları yazılım lamı karşılaştırıyorum anlayamadım sizden ricam bir video olarak pratiğini göstermeniz oluçak mantığını anlamak için en azından ilginiz için çok ama çok teşekürler..

    CEVAPLA
  38. mesutmesut

    çok güzel bir çalışma bilgiler yeterli düzeyde fakat böyle yapılması kolay maliyeti düşük düzeyde elektronik devre projeleri felan koysanız çok sevinirim teşekkürler

    CEVAPLA
  39. uğuruğur

    Makina Müh. 4. sınıf öğrencisiyim aynı zamanda elektronik devre tasarımı üzerine çalışmalar yapıyorum. Hayatımda ilk defa bu tarz bir siteye yorum bırakıyorum o da bu kadar güzel bir çalışmanın sonunda gönülden bir teşekkür etmek istediğim için.
    İyi çalışmalar.

    CEVAPLA
  40. Adem ESENAdem ESEN

    Mekatronik 1. Sınıf öğrencisiyim saatlerce inceledim ve çalışmanın güzelliğini yakınen müşahade ettim emeği geçenlere
    Teşekkürler …

    CEVAPLA
  41. omer aydınomer aydın

    selamün aleykümbir devre yapacağım ve devrede sembolü diyot üstünde dug yazıyor germanyum transistör diyemi alacağız yoksa bir kodu varmı teşekkürler

    CEVAPLA
    1. oktay kandemiroktay kandemir

      Germanyum diyot alacaksınız.
      Örnek: AA119 gibi

      CEVAPLA
  42. AgReSiVeAgReSiVe

    Mekatronik okumak benim hayalimdi.Çocuklugumu 4 sene elektronikçide çalışarak geçirdim(Okula başlamadan evvel çok meraklıydım elektronik eşyalara gelen herşeyi bozup tamir ederdim.En son bi telsizi radyo yapmıştım “yaş 7-8″).Bazı nedenlerden dolayı çalıştıgım yer işyerini kapatmıştı sağolsun bana test felan yapıyordu öğretmek için.Sonra tanıdığım bir elektrikçi beni yanına aldı 2 senede sadece elektrik işiyle uğraştım.Amacım lisede elektrik-elektronik bölümünü kazanmaktı.Lise 1 bittikten sonra,ders notlarından dolayı Makina bölümüne yolladılar beni,hiç istememiştim 1 ay boyunca uğraştım tanıdıklarımla gidip müdürle felan konuştum,en son biri rüşvet isteyince rahat uyuyamam diyip Makina bölümüne devam etmek zorunda kaldım.O aralar benim okumuş bi akrabam Mekatroniği seç Mekatroniği seç diyordu tamam diyip susuyodum,ama bilmiyordum hayal ettiğim meslegin adının Mekatronik olduğunu.Lise 3 den sonra Mekatronik benim hayalim diyip durmaya başladım.(Makinayı okumakta bana çok büyük yararı oldu”Feleğin Çemberi :D” ) YGS sınavında bende matematik yok diye baya bi atmıştım ve bayada tutmuştu 🙂 Lys sınavına giripte Makina Mühendisliğini kazandım,ama benim amacım Mekatronik Mühendisliğiydi ve 1 sene hazırlığa karar verdim.Hazırlık yaptığım Dershane biraz sıkıntılıydı Meslek Liseli olmamıza rağmen direk algortimalardan sormaya başladılar oysaki ben daha karakök işlemlerini yapamıyordum.Böyle anlamıya anlamıya soğuttular beni,her yavaş olun dediğimde “Sınava az kaldı,Sınava az kaldı” diyip susturuyorlardı.Ve bende artık uyuklamaya başlamıştım derslerde.Billiyordum sınavda kendi bildigimi yapıcam Dershanenin 1 gram katkısı olmadı.(Sözelim çok iyi olmasına rağmen aralarında dura dura onlarda uçup gitti.).Sınavı kazanamadım ve yaşımın geçtiğine inandığım için 1 sene daha uzatmak istemedim.Sonra ne kadar 2 yıllık Mekatronik Bölümleri varsa hepsini yazdım.Şimdi rahatım ve anladımki diplomada biryere kadar insan kendini geliştirmedigi sürece
    ister 2 yıllık olsun,ister 4 yıllık fark etmiyor.Beyinde bitiyor herşey.Şuan matematik olsun Mekatroniğin sayısal dersleri olsun hepsini çok rahat anlıyabilyorum.Sınav sitresi felanda yok artık çok rahatım,tek sıkıntım Elektroniğe baya bir çaba göstermek devreler v.s v.s 😉 buda böyle bir hikayemdir okuduğunuz için teşekkürler.
    Sanırım önümdeki tek engel Üniversite sınavlarıymış.(YGS-LYS)

    CEVAPLA
  43. yükselyüksel

    selamın aleykum akadaşlar yapcagım bır devrede parça ısmı yada kodu ce-04 …..altı bacaklı ne ıldugunu bılmıyorm ve bulamıyorum bırde trnol loop dıye bır parca ismı var onunda ne oldugunu anlamadım lütfen yardım

    CEVAPLA
  44. yükselyüksel

    burhan hocam ce-04 altı bacaklı parca bu bır dedektör parcası ben acemı bırıyım lütfen yardım

    CEVAPLA
    1. oktay kandemiroktay kandemir

      Merhaba

      Paylaştığınız resimler bulmaca parçaları gibi. En alttaki resim 2014, üstündeki 2008 eski versyonun pcb si, üstekiler birbirinden farklı…

      Neden bu kadar sıkıntı çekiyorsunuz? Resimleri aldığınız siteyi ekleseydiniz de bizler görsellerde resminizden arama yapıp tutarsızlıkları elemekle uğraşmasaydık.
      Foruma üye olup derdinizi daha rahat anlatabilirsiniz.

      Ya da bir devre seçin ve onun hakkında soru sorun:
      CE-04 için yazar, benden temin edebilirsiniz yazmış. (adam taş mı yesin)

      trnol loop diye parça göremedim, parça listesinde “1 turn loop for the animal” yazıyor o mu? tek turdan oluşan halka bobinden bahsediyor.
      Bir örnekte ben vereyim, seçenek bol olsun:
      https://www.youtube.com/watch?v=MQTHcKgDRto

      Kolay gelsin.

      CEVAPLA
  45. cancan

    elinize saglik.cok güzel bir anlatim olmus.
    insallah devamida gelir Allah güc kuvvet versin.

    CEVAPLA

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir