Araba Aküleri İçin Darbeli Şarj Cihazı AT-ATX + Desülfatör

“Bilgisayar Güç Kaynağının Akü Şarj Cihazına Dönüştürülmesi” yazısın da paylaştığım TL494 kontrol devresinin güç katı ile bütün olarak PCB çizimi yaptım. PCB boyutu 10×10 cm yüksek olamayan kalın şerit soğutucu, ufak fan kullanarak ve özel kutu ile alet çantasına sığacak kadar küçük ve hafif olur. Ben ATX Güç kaynağı kutusunu kullandım “Gelişmiş Akü Kükürt Giderici Desülfatör Devresi” yazısın da paylaştığım devrenin PCB boyutu büyük olduğu için yeniden çizdim ikisi ATX PSU kutusuna sığdırdım. İki devrede çok iyi çalışıyor uzun süre test ettim artık derli toplu kutu içinde olmaları lazım.

AT-ATX Güç kaynağı modifiye ve ters polarite koruma devresinin şemaları;

Anahtarlamalı Güç Kaynağı Hızlı Akü Şarj

SMPS Akü Şarj cihazın da akünün ters bağlanmasına karşı mosfetli koruma devresi şarj cihazının çıkışına eklendi bu devre aynı zaman da kısa devre koruması da yapıyor. Şarj cihazı akım sınırlamalı olduğu için kısa devreler de sorun çıkartmaz mosfetli devre ek koruma sağladı ayrıca yüksek ark oluşmasını da önlüyor. Fakat volt ampermetre modülü ile koruma devresi çakıştı 🙂 koruma devresi test ettiğim, çalışan bir devre zaten uyguladığım TL494 şarj devresi ile kullanan bir çok kişi var.

Mosfetli ters polarite korumasıyla Volt Ampermetre modülü olmadan yaptığım testler de sadece çok boş olan aküler de ve desülfatörü devreye aldığım zaman korumaya geçiyordu aç-kapa yaparak sorunu çözüyordum.

Volt amper metre modülünü bağladığım zaman koruma aktif oluyor şönt direnç kablosu takılı olmadan devreyi çalıştırıp sonra şönt kablosunu bağladığım zaman sorunsuz çalışıyor kapat aç yapınca yine aynı sorun korumaya geçiyor. Yük yok sadece akım ölçüm kablosu bağlıysa korumaya geçiyor. Devrenin çalıştığı kesin olduğu için uzun süre hata aradım parçaları değiştir, denemeler vs. fayda etmedi.

Sonra akım alğılama değil de voltaja göre tetiklenen mosfetli bir koruma devresi denedim voltamper metremodülü ile aynı sorunu yaptı . . . Modülün ölçümleri de düzgün farklı modüller denedim sorun devam etti en sonun da korumayı iptal ettim çıkış kablosuna röle ekledim. Bazen böyle garip sorunlar beni buluyor neyse …

Son olarak akım direnci üzerinden çalışan mosfetli ters polarite koruması ani akımlar da tetiklense de oldukca güvenli fakat ölçüm modülü ile sorun çıkarttığı için röleli devreyi yapmanızı öneririm.

TL494 PWM Kontrol entegresi veya benzeri kullanılan AT-ATX güç kaynakların da EE16 sürücü trafonun 2 bağlantı tipi var (genelde) ben bunlara ters ve düz diyorum (transistör yönlerine göre). Primer güç transistörlerinin ön tarafı DC200V blok kondansatörlere bakıyorsa ters arka yüzü bakıyorsa düz.

Elimde ters sürücü trafolarından bolca olduğu için PCB tasarımını buna göre yaptım. Ek olarak düz bağlantı için PCB tasarımı da hazırladım ayrıca röleli ters akü bağlantı sistemi olan PCB tasarımı da var.

Primer katında ki başlatma dirençleri (R18, R19) 220k…330k arası olabilir ben geçmişte baya inceleme yapmıştım piyasada ki AT güç kaynakların da en çok kullanılan değer 330k. R16, R17 39-ohm dirençler yerine 22-ohm kullandım kullandığım trafonun asıl devresinde ki değer buydu sizde trafoyu süktüğünüz karta göre aynı değeri kullanabilirsiniz. Kartınız yoksa 39-ohm kullanın. Akım ve gerilim ayarı için potansiyometre kullandım sabit ayarda bırakacaksanız kart üzerinde çok turlu trimpot kullanabilirsiniz.

Çıkış filtre bobini için tekrar sarım yapmalısınız veya hazır satın alırsınız 56…62uH arasında bir değer kullanılabilir sarmak isterseniz güç kaynağının üzerin de ki halka nüveye (T106-26) 1mm telden 30 tur sarılacak. Elimde hazır sarılı bobin vardı bir kaç tur eksiltip kullandım.

Not: Daha önce yaptığım devreler de çıkış bobininin 12V sargısını direkt kullandım sorun yaşamadım.

10 Amper çıkış gücü ile 100AH üzerin de aküler şarj edilebilir ama şarj süresi kapasiteye göre uzar bir kaç düzenleme ile devreden 15 amper alınabilir. Geçmişte TO3P kılıf sürücü transistörler ve 30 amper çıkış diyotu ile EI33 trafodan sürekli 20 amper aldım uzun süre test etmiştim fakat trafonun 12V sargısı çok ısınıyor ek olarak trafoyuda soğutmak gerekiyor.

Bu sebeple en fazla 15 amper ile devre sağlıklı çalışır diyorum. Şuan genel de 45AH…60AH aküler ile uğraştığım için deneme yapmadım ama sorun çıkmayacağını düşünüyorum. Birde EI33 trafoya göre biraz daha büyük, güçlü olan ERL35 ile 20 amper alınabilir ama denemedim şimdilik 10 amper fazlasıyla yeterli ihtiyaç olursa denerim..

Not: Şemada akım ve voltaj için formüller verilmiş. Örnek maks. akım hesabı; R28 ve R29 toplamı: 1010 (ohm) R6 ile R27 çarpımı: 500 sonra 1010 ile 500 bölünür: 2,02 çıkan bu sonuç 5 ile çarpılır (5V REF): 10.1A. Voltaj hesapları için sonuç 3 (3V REF) ile çarpılacak.

Desülfatör devresinde bağlantı sırasın da ark yapma sorununun çözümü için artı, eksi hattına seri anahtar bağlantısı yaptım anahtara paralel bağlı kondansatör 10nf 100V. Desülfatör devresinin PCB çizimi yeniden yapıldı boyutu küçültüldü (10×5 cm) dikey montaj ile şarj cihazı kutuya sığdı.

Kartı monte ettiğim alüminyum parçası soğutma için yeterli değil fan da var ama ek olarak kasanın altına küçük soğutucular monte ettim zaten yükseltme için ayak yapmam gerekcekti hem soğutma hem de yükseltme için iyi bir çüzüm oldu

Not: İki devrenin PCB çizimi tek katlıdır evde PCB baskısı yapacaksanız çıktı alırken C1 katını seçmeyin. Güç akan yollar da lehim dolgusu yapılmalı

TL494 SMPS Şarj ve Yüksek güçlü Desülfatör devresine ait PCB dosyaları (Sprint Layout 6);