Raporda yer alan devreler; elektronik adına işimize yarayan ve ihtiyaç duyabileceğimiz devrelerdir. Devrelerin yapımı basit ve piyasada parçalarını kolayca bulabileceğimiz devrelerdir. Yapılırken zevkle yapabileceğimiz elektroniği seven ve onunla ilgilenen her seviyedeki insanlara faydalı olacağına inanıyorum.
Raporun içinde yer alan devreler; güç kaynakları, hobi devreleri, anfi, çeşitli otomasyon devreleri. Devrelerle ilgili açıklama ve bilgi dosyada bulunmaktadır.
CD4060, CMOS sayıcı ve osilatör entegresidir. Şekil de 9, 10, ve 11 nolu ayaklarına bağlanan direnç ve kondansatörle zamanlayıcı olarak çalışmaktadır. Osilatör frekansı, Cx kondansatörüne ve Rx direncine bağlıdır. Rx direnci ayarlanırken kısa devre olma ihtimaline karşı değeri 1KΩ..10KΩ arasında değişen bir seri direnç bağlanabilir.
Özellikle merdivenli yüksek apartmanlarda, merdiven otomatikleri, ayarlanan zamana göre aydınlatma yaparak elektrik sarfiyatını azaltır. Şekilde transistör temelli bir merdiven otomatiği görülmektedir. Butona basıldığı zaman kondansatör ani olarak besleme gerilimine şarj olur. T1 pozitif beyz polarması alarak iletime geçer. T2’nin beyzi şase potansiyeline çekilir ve iletime geçmesi sağlanır.
Röle çeker ve lamba yanar. Kondasatör, zaman sabitini belirleyen ayarlı direnç üzerinden, yavaş yavaş deşarj olur. Tamamen deşarj olduğunda ise T1 transsistörünün beyzi negatif potansiyele çekilir. T1 kesime girince T2’nin beyz gerilimi pozitif olur. T2’de kesime gider, röle bırakır ve lamba söner. Lamba tekrar yakılmak istendiği zaman butona basılır.
Devre 12V’a kadar pilleri şarj edilebilir. Düşük gerilimli piller seri bağlanarak şarj edilebilirler. LM350, ayarlanabilir gerilim regülatörüdür. Piller devre çıkışına bağlandıktan sonra “BAŞLAT” tuşuna basılarak LM301’in çıkış ofset gerilimi sıfırlanır. Piller ilk anda boş oldukları için devre çıkışı yüklenir.OP-AMP’ ın (-) ucundaki gerilim, (+) girişindeki gerilimden küçüktür.
Günümüzde şarj edilebilir pillerin yaygınlaşması, bunlar için gerekli olan şarj cihazlarının ve devrelerinin de yaygınlaşmasına yol açmıştır. Ni-Cd piller, cep telefonlarından, tutunda pilli matkaplara kadar birçok elektronik cihazda ve devrede sık olarak kullanılmaktadır.
Bu tip pillerin şarjı için kullanılacak devreler, sabit gerilim altında, oldukça iyi seviyede kararlı akım sağlayacak devreler olmalıdırlar. Bu amaçla şekilde çıkış gerilimi ayarlanabilir, LM317 regüle entegresi ile yapılmış bir şarj devresi görülmektedir.
Standart LM317’li devre bağlantısı geliştirilerek, şekildeki şarj devresi elde edilmiştir. Transistör ile oluşturulmuş akım sınırlama devresi, oluşabilecek yüksek akımlarda çıkışı kapatarak, hem devreyi hem de pilleri koruma görevi yapar. Devre, 5 Ah (Amper-saat)’lik piller için 1A’lik akım sağlayabilir. LM317 entegresinin soğutucuya bağlanarak ısınması önlenmelidir. Çıkışa bağlanacak piller, şarj devresinin çıkış gerilim değerine uygun olarak tek veya seri olarak bağlanmalıdırlar.
Şekildeki devre ile bir ısı kaynağının sıcaklığı regüle edilebilir. OP-AMP devrede, eviren karşılaştırıcı olarak çalışır. Çok turlu trimpot ile ayarlanan +5V’luk referans gerilimi, ( – ) girişe uygulanır. Direnci ısıya göre değişen NTC üzerindeki gerilim de, entegrenin ( + ) giriş ucuna uygulanır.
Oda sıcaklığında ( 20 ºC…..25 ºC arası), 20KΩ’luk ayarlı direnç ile sıcaklık ayarı yapılır. Sıcaklık değeri, trimpot ile ayarlan değerin üzerine çıktığı zaman, LED yanıp sönmeye başlar. Trimpot ile sıcaklık tekrar ayarlanarak, regülasyon sağlanır.
Şekilde, gerilim karşılaştırıcı olarak çalışan LM339 OP-AMP’ı kullanılarak yapılan basit bir termostat devresi görülmektedir. Devrenin çalışma ve karşılaştırma gerilimi, 5,1V’luk zener diyot ile sağlanır. OP-AMP’ların (+) giriş uçlarında 2,5V civarında bir gerilim vardır.NTC ve 5KΩ’luk direncin bağlı olduğu (-) girişteki gerilim ise sıcaklığa bağlı olarak değişen gerilim değeridir. (+) ve (-) giriş uçlarındaki bu gerilim değerleri kararlaştırılarak çıkıştaki rölenin yükü kontrol etmesi sağlanır. Röle kontakları, ısıtıcının çekeceği akım değerini karşılayacak güçte olmalıdır.
Akşamları karanlık çöktüğü zaman; evlerimizin apartmanlarımızın dış kapı lambalarını veya dükkanımızdaki vitrinlerin ışıklarını yakarız. Şekildeki devre bu işlemi otomatik olarak yapmaktadır. 4060 entegresinin osilatör olarak çalıştığı devrede, üretilen sinyal, T4 transistörünün beyzinde sürekli olarak bulunmaktadır.
T3 foto transistor ü, ışık altında iletkendir ve T5’in beyzini şase potansiyelinde tutar. Karanlık çöktüğü zaman, T3 yalıtıma geçer, T5’in beyzi, 22KΩ’luk direnç üzerinden pozitife ulaşır. T4 ve T5 birlikte iletime geçerler. T4’ün beyzindeki osilatör sinyali, optik kuplöre ulaşır.lamba ışık verir.
Şekilde tek transistörlü ve aynı elemanlar kullanılarak yapılmış iki farklı devre görülmektedir. 1. devre Aydınlık Anahtarı, 2. devre Karanlık Anahtarı olarak çalışır. Devrenin daha hassas olması istenirse, kullanılacak transistör darlington olarak seçilmeli veya 2 adet transistör darlington olarak bağlanmalıdır.
“Aydınlık Anahtarı” olarak çalışan devre de : LDR (Foto Direnç) üzerinde ışık yok iken, transistör yalıtımda ve röle kontakları çekili değildir. LDR üzerine ışık düştüğü zaman, direnci azalır ve transistorün beyz polarmasının pozitife doğru gitmesini sağlar. Transistör iletime geçer, röle kontakları çekerek yük olarak çalışacak devreyi besler. Işığın şiddeti, 50KΩ’ luk ayarlı direnç ile ayarlanmalıdır.
“Karanlık Anahtarı” olarak çalışan devre de : LDR ve ayarlı direncin yerleri değiştirilmiştir. Bu değişiklik devrenin çalışmasını tersine çevirir. LDR üzerinde ışık var iken, direnci minumumdur. Transistor ün beyz polarması, şase potansiyeline yakındır. Dolayısı ile transistör yalıtımda ve röle kontakları çekili değildir. LDR üzerindeki ışık kesildiği zaman direnci artar ve transistor ün beyz polarması, pozitife doğru yükselir. Transistör iletime geçer, röle kontakları çeker.
12V’luk güçlü lambalar, vitrin aydınlatmalarından ev içi aydınlatmalara kadar birçok yerde kullanılmaktadır. Bu tip lambaların, kullanıldıkları yerlerde fazla güç sarfiyatını önlemek için bazen kısık yanmaları istenebilir. Şekildeki iki devre, bu tip lambaları karartmak için kullanılır. Her iki devredeki 555 entegresi, darbe genişliği ayarlanabilen osilatör olarak çalışır. Entegre çıkışındaki değişken genişlikli sinyal, NPN veya PNP güç transistorlerini sürerek, lambaların kontrol edilmesini sağlar.
Şekildeki devre, çalışma itibari ile daha hassas ve verimlidir. Devrede darbe genişliği 555 ile değil, LM393 entegresi ile simetrik olarak ayarlanmaktadır. Lamba sürücü transistorü olarak, MOFSET transistör kullanılmıştır. Bu tip trnsistörler, en küçük giriş akımlarına hassastırlar. Bu da verimi ve hassasiyeti arttırır.
Şekildeki devrede, foto transistorün beyzine gelen ışıkla, JK tipi flip flop olan 4027 entegresinin konum değiştirmesi sonucu yük kontrolu yapılmaktadır. Entegreye giriş sinyali 13 nolu clock (saat) ucundan uygulanmaktadır. Foto transistör üzerinde ışık yok iken, BC558 yalıtımdadır ve entegrenin 13 nolu ucuna lojik-0 civarında bir gerilim uygulanır. Entegrenin 2 nolu çıkışı lojik-1 seviyesine çıkar ve transistör iletime geçer.
Röle kontakları çekili duruma gelir. Foto transistor e ışık uygulandığı zaman, iletime geçer. BC558’in beyz polarması şase potansiyeline çekilir. Bu transistör de iletime geçer ve entegrenin 13 nolu ucuna lojik-1 seviyesinde pozitif bir gerilim uygulanır. Entegrenin 2 nolu çıkışı lojik-0’a düşer. Çıkış transistor ü yalıtıma geçer ve röle kontakları bırakır.
Şekildeki devre, 9 saniyelik zaman gecikmesini 7 segment displey ile gösterir. “Sıfırlama” anahtarı kapatıldığı zaman, 4510 ileri / geri sayıcı entegresi 9 rakamına kurulur (set edilir). Bu anda 555 zamanlayıcı entegresinin 3 nolu çıkış ucu lojik-1 seviyesine ulaşır. Anahtar açılınca, 555 zamanlayıcı entegresi, 1 saniye aralıklarla ürettiği clock sinyalini sayıcıya ulaştırır. Sayıcı, 9’dan geriye doğru 1 saniye aralıkla saymaya başlar.
Bu sayım displeyde görülür. Sayım 0’a ulaşınca, 4510 entegresinin 7 nolu (carry out)ucu lojik-0 seviyesine düşer. Bu uca bağlı transistor ler iletime geçer. Röle kontakları çeker ve sayım durur.”Sıfırlama” anahtarına bir daha basıncaya kadar devre bu durumda kalır.
Şekil de, düşük güçlü floresant lambaları yakmak için kullanılabilecek, farklı bağlantı şekline sahip bir devre daha görülmektedir. Temel osilatör olarak yine 555 entegresi kullanılmıştır. Çıkış güç transistor ü olarak, daha hasas olan MOFSET transistör kullanılmştır. Transformatör ise 220V girişli 6V çıkışlı, 10W güç verebilen normal besleme transformatörüdür.
Burada dikkat edilecek şey, transformatörün primeri olarak6V kısmının kullanılacak olmasıdır. Sekonder olarak da 220V uçları kullanılır. Devre çalışırkençıkış uçlarındaki gerilim, insan üzerinde şok etkisi yapabilecek düzeydedir. Devreyi kuracak olanlar, bu gerilime dikkat etmelidirler.
Pikniğe veya kampinge gittiğimiz zaman, bulunduğumuz alanda elektrik bulunmaması bizi zor durumlara düşürebilir. Özellikle kamp alanının aydınlatılması gibi, TV seyretmek gibi v.b şeylerden mahrum kalmış oluruz. Bu gibi durumlarda arabalarımızda bulunan 12V’luk akü gerilimini 220V’ta çevirerek, kullanabiliriz. Bu işlem için inverter denilen devreleri kurmak gerekmektedir.
Şekilde böyle bir inverter devresi görülmektedir. 555 osilatör entegresi, 50Hz üretici olarak çalışır. Üretilen sinyal, 4013 flip flop entegresi ile çıkış tansistörlerine uygulanır. Entegrenin çıkışları lojik-0 ve lojik-1 arasında değiştikçe, çıkış transistorleri de NPN ve PNP olmaküzere sırasıyla iletime geçerek, çıkış transformatörünü sürerler.
Çıkış transformatörü, primeri 9V, sekonderi 230V olacak şekilde sarılmalıdır. Devreden fazla güç istendiği zaman, transformatörün gücü büyütülmeli ve çıkış transistorlerinin sayısı arttırılmalıdır. Çıkış transistor leri büyük yüzeyli bir soğutucuya bağlanmalıdırlar. Devreyi yaparken, çıkış gerilimine dikkat edilmelidir. 230V, insan sağlığı için yüksek bir değerdedir. Çıkış yüklendiği zaman, bu gerilim 180V civarına düşer. Bu değer de yine yüksek sayılır. Ayrıca akü ile devre arasındaki kablolar kısa tutulmalı ve kalın çok telli olarak seçilmelidir.
Şekilde, otomobil alternatörü için kullanılacak basit fakat etkili bir devre görülmektedir. Negatif şaseye sahip otomobil sistemlerinde kullanılacak şekilde düzenlenmiştir. Devre, alternatör alan sargılarındaki gerilim maksimuma çıkınca veya minimuma düşünce, zener diyot regülasyon işlemi yapmaz. Bu anda 2N5296 transistörü yalıtım, ‘N3055 transistörü iletim durumundadır.
Alternatör sargılarına maksimum akü gerilimi uygulanır. Alternatör çıkışındaki gerilim de bu anda aküyü şarj etmektedir. Akü gerilimi 13,6V’un üzerine çıkınca 2N5296 iletime, 2N3055 yalıtıma geçecektir. Alternatör çıkışı sıfıra düşecek ve akü için sağlanan şarj akımı kesilecektir.
Otomobillerde frene basıldığı zaman, fren lambaları yanmaktadır. Gün ışığında bazen bu lambalar fark edilmeyebilir, veya lamba arızalı ise lambanın yanmadığını görmeyebiliriz. Bu da arkadan gelen sürücülerve bizim için bir tehlike oluştarabilir. Şekildeki devre, arabanın arka camının olduğu yere monte edilirse, frene basıldığı zaman, lambayı flaşör olarak yakıp söndürmeye başlar. Hem biz, hem de arkadan gelen sürücüler, frene basıldığını anlarlar. Devre, 555 entegresi ile yapılan osilatör olarak çalışır.
Besleme gerilimi, fren lambalarının ucundan alınmalıdır. Frene basılı değil iken bu lambaların uçlarında gerilim yoktur. Dolayısı ile devre çalışmaz. Frene basıldığı zaman, fren lambalarına 12V akü gerilimi uygulanır. Devre köprü diyot üzerinden besleme gerilimini alır ve 555 entegresi sinyal üretmeye başlar. Çıkış transistor üne bağlı lamba, 100KΩ’luk ayarlı direnç ile ayarlanan süreye bağlı olarak yanıp sönmeye başlar. İstenirse küçük lambalar ile seri veya paralel bağlanarak DUR veya STOP yazısı yazılabilir.
Çoğu zaman düşük güçlüDC motorların hızlarını, bir transistör ve beyzine bağladığımız ayarlı direnç vasıtası ile gerilimi değiştirerek ayarlama yoluna gideriz. Bu tip uygulamalarda ısı olarak kaybolan güç fazladır. Aynı zamanda motor devri regülasyonlu değildir. Son yıllarda geliştirilen PWM teknolojisi ile (PWM: Pulse Width Modu lation = Darbe Genişlik Modülasyonu) motor kontrolları daha verimli ve güvenli hale gelmiştir.
Şekilde basit bir PWM kontrollu devre ile 6V’luk DC motoru kontrol eden bir devre görülmektedir. Osilatör tarafından üretilen darbenin genişliği değiştikçe, motorun hızıda değişecektir. Devredeki ayarlı direnç darbe genişliğini değiştirmek için kullanılır. Darbe genişliğinden doğacak gerilim değişimlerini daha iyi takip ettiği için çıkışa MOFSET transistör bağlanmıştır.
Televizyon, monitör gibi cihazlar bilindiği üzere yüksek gerilim (EHT: Extra High Tension) ile çalışırlar. Bu tip cihazların tamiri sırasında, yüksek gerilimin risk oluşturmaması için bu gerilimin var olup olmadığının anlaşılması gerekir. Normal AVO metrelerin ölçme kademeleri ile bu gerilim ölçülemez. Kontrol kalemi gibi basit aletler ile yapılan testlerde, zararlara yol açabilir.
Normal bir LED diyodu, şekildeki gibi bağlandığı zaman bir foto sensör olarak çalışır. Şekildeki gibi FET bir transistorün girişine bir LED sensör olarak bağlanırsa ve kazancı oldukça yüksek bir faz çeviren karşılaştırıcıya bu sinyal uygulanırsa, devre çıkışında farklı değerlerde gerilimler elde edilir. LED üzerinde ışık yok iken devre çıkışında 7V’luk bir gerilim, ışık var iken 2V’luk bir gerilim elde edilecek 100KΩ’luk ayarlı direnç ayarlanmalıdır. Devre çıkışına bir transistör ve röle bağlanırsa yük kontrolu da yapılabilir.
Dijital elektronik devreleri, lojik prob ile test edilirken, bazen lojik seviyelerin tesbit edilmesi zor olabilir. Şekildeki prob ile lojik seviyeler ses ile duyulabilir. Prob, TTL seviyeler için tasarlanmıştır. Fakat CMOS devreler içinde düzenlenebilir. Devre, +5V’luk besleme gerilimi ile çalışmaktadır.
Devrenin şasesi, test edilecek devrenin şasesine bağlanır. Diğer üç test edilecek noktalara bağlanır. Giriş ucundaki seviye 2V’tan büyük isebu durum lojik-1 seviyesi olarak algılanacak ve çıkışta yüksek tonlu bir ses duyulacaktır. Giriş 0,8V’tan küçükse bu durum lojik-0 olarak algılanacak ve çıkışta düşük tonlu bir ses duyulacaktır
Şekildeki devrede, G1 ve G2 kapıları osilatör olarak görev yapmaktadır. Devre, normal durumda çalışmayacak şekilde, trimer kondansatörler ile ayarlanmalıdır. Yaklaşma plakasına yaklaşıldığı zaman veya dokunulduğu zaman, G1 ve G2 entegrelerinin ürettiği frekans değişir. Bu frekans değişiminden meydana gelen gerilim değişimi, gerilim ikileyici devre ile arttırılır. Çıkış transistorü iletime geçerek BUZZER’in ses vermesini sağlar. Burada kullanılacak BUZZER, normal DC BUZZER olmayıp, frekans ile çalışan BUZZER olmalıdır.
Elektronik ile uğraşırken, bazı zamanlar gerilim formlarını birbirine çevirmemiz gerekebilir. Çoğunlukla AC gerilimi DC gerilime çevirip, elektronik devrelerin beslemesinde kullanırız. Bazen kullandığımız DC gerilim değerini de daha yüksek bir DC gerilim değerine çevirmemiz gerekebilir. Böyle durumlarda, elektronik çevirici devreleri kullanırız. Şekildeki devre, 6..18V arasındaki DC gerilimi, 7,5..35V arasında bir DC gerilim değerine çevirir.
Devrenin çalışma prensibi; DC gerilim ile beslenen bir osilatör tarafından üretilen kare dalga sinyalin gerilim katlayıcı devre ile değerinin yükseltilmesi ve DC gerilime çevrilmesi esasına dayanır. Devrede, 555 osilatör entegresi ile kare dalga sinyali üretilir. Bu sinyalin, PUSH-PULL tekniğine göre çalışan transistorler ile akımı arttırılır. Çıkışta bulunan diyot ile kondansatörlerden oluşan gerilim katlayıcı devre ile değeri, 7,5…35V arasında DC gerilime çevrilir.
Düşük çıkış akımları ve simetrik gerilim gerektiren yerlerde basit olarak, standart bir işlemsel kuvvetlendirici (OP-AMP) içeren entegre kullanılarak devre kurulabilir. Devre çıkışından mA seviyesinde akım çekileceği unutulmamalıdır. Şekil de FET girişli işlemsel kuvvetlendirici (OP-AMP) olan TL071 entegresi kullanılmıştır.
Devrenin pozitif kısmında kullanılan OP-AMP’ın faz çevirmeyen (+) girişine zener diyot bağlanarak burada 3,3V’luk bir referans gerilimi oluşturulmuştur. Çıkış geriliminin alt değeri 3V olarak seçilmiş olur. Çıkış gerilimi 20V’a kadar çıkabilir. TL071, maksimum 36V’a çalışmasına rağmen.güvenli çalışma değerleri seçilmiştir.
LM317 entegresi, çıkış gerilimi 1,2V ile 37V arasında ayarlanabilen pozitif bir gerilim regülatörüdür. LM337 ise LM317 entegresinin negatif çıkışlı olanıdır. Bu iki entegre şekildeki gibi simetrik olarak bağlanırsa, ayarlanabilir simetrik güç kaynağı elde edilir. Normalde her iki entegrenin minimum çıkış gerilimi, iç gerilim referans değerinden dolayı 1,2V civarındadır.
Bu çıkış geriliminin alt değerini sıfır (0V) indirebilmek için iki adet 1,4V’luk zener diyot ile referans gerilimi sağlanmıştır. Zener diyotlar kullanılmadığı zaman, entegrelerin ayar uçlarında bulunan ayarlı dirençlerin diyotlara bağlanan uçları şaseye bağlanır. Devre bu şekilde de çalışır, fakat çıkış gerilimi ±1,2V…15V arasında değişir. Zener diyotlar kullanılarak çıkış geriliminin minimum değerinin tamamen 0V’a düşmesi sağlanmıştır.
Şekilde LM338 entegresi ile yapılmış, çıkış gerilimi 1,2..25V arasında ayarlanabilen basit regülatör devresi görülmektedir. Devre, dışarıdan bağlanan birkaç pasif eleman ile kurulabilir. LM338 entegresi, 3 terminalli ayarlanabilir, pozitif regüle entegresidir.
Uygun soğutucuya bağlanırsa, 5A’ e kadar çıkış akımı verebilir. Entegre çıkışları kısa devreye karşı korumalıdır. Ayrıca aşırı sıcaklı koruması da vardır. Yük regülasyonu tipik olarak 0,1 % dir.
LM serisi ayarlanabilir pozitif regülatör entegreleri paralel bağlandığı zaman çıkış akımları artmaktadır. Şekil de 3 tane LM338 entegresi, çeşitli elemanlar yardımı ile paralel bağlanmışlardır. Bu bağlantı şekli ile devrenin çıkış akımı, 15A civarlarına çıkmaktadır. Çıkış gerilimi ise 4,5V. 25V arasında ayarlanabilir değerdedir. Devrede kullanılacak doğrultmaç diyotu, 35 Amperlik metal köprü diyot olmalı ve soğutucu üzerine monte edilmelidir.
Aynı şekilde, 3 tane LM338 regülatör entegresi de geniş yüzeyli soğutucu üzerine monte edilmelidir. Devrede kullanılan dirençlerin gücü, maksimum çıkış akımı çekildiği durumlarda yanmaması için 1W civarında olmalıdır. Devre bu hali ile equalizer devrelerini, telsiz güç ünitelerini, v.b. devreleri rahatlıkla besleyebilir. Devrede kullanılacak transformatör, maksimum çıkış akımlarını karşılayabilmesi için en az 400W gücünde olmalıdır.
LM3914 entegresi, NATIONAL firması tarafından üretilmiş, nokta/çubuk (dot/bar) displey sürücü entegresidir. Şekildeki devrede LM3914 entegresi, UREF girişine uygulanan belirli aralıktaki gerilim değerlerine bağlı olarak çıkışındaki LED’leri yakmaktadır. UREF ucuna, çıkış gerilimi 0..15V arasında değişen bir güç kaynağı devresi bağlanırsa, çıkış gerilimi 1,5V aralıklarla LED’lerde voltmetre gibi okunur. UREF gerilim değerleri ve yanacak olan LED’ler devrenin yanındaki tabloda görülmektedir. Bu devreyi kullanarak, oldukça gösterişli bir güç kaynağı devresi yapabiliriz.
FET transistorlerin giriş empedansı, BJT (Bi-Junction Transistor-Tek birlaşme yüzeyli-Normal) transistor lere göre yüksek olduğu için gürültü seviyeleride düşüktür. Şekildeki devrede, girişte kullanılan FET transistör, girişi tamponlamak için konulmuştur. FET çıkışındaki düşük gürültülü sinyal, TON kontrol devresinde BAS ve TİZ olarak frekanslarına ayrılarak entegre ile kuvvetlendirilir. TON kontrol devresi, RC elemanları ile yapılmıştır. Buradaki filtre devreleri, ses sinyallerini frekanslarına göre ayırır.
Devre çıkışında HI-FI (High -Fidelity = Yüksek Doğruluklu, gerçeğe en yakın) sinyal elde edilir. LM301 OP-AMP (Oparational Amplifier-İşlemsel Kuvvetlendirici) entegresi bulunamaz ise karakteristiği LM301’e yakın başka bir entegre devrede denebilir. Devre stereo olarak yapılacak ise aynı devreden bir tane daha yapılmalı, BAS ve TİZ potansiyometreleri stereo olarak kullanılmalıdır.
Şekildeki VOX devresi girişine mikrofon konulmuştur. İstenirse mikrofon çıkarılıp, bu giriş uçları amplifikatörün giriş uçlarına bağlanabilir. Devre, MOTOROLA firması tarafından üretilmiş MC2830 entegresi üzerine kurulmuştur. Devrenin gürültü ve diğer istenmeyen sinyaller tarafından tetiklenmemesi için HASSASİYET trimpotu düşük olarak ayarlanmalıdır.
Devre ayarlanan hassasiyet oranına göre girişe uygulanan sinyal ile iletime geçer. Hassasiyet üzerinde etkili olan diğer bir eleman da entegrenin 6 nolu ayağına bağlı olan 15KΩ’luk dirençtir. Devrenin 3 dB ile 8 dB arasındaki ses şiddetlerinde aktif olmasını sağlamak için bu direncin değeri, 15KΩ’dan 7KΩ civarına düşürülmelidir. Devre 5V ile çalışmasına rağmen, çıkışa bağlanan röle 12V’tur. 7805 ve 7812 regüle entegreleri ile bu besleme gerilimi değerleri sağlanabilir.
Günümüzün gelişme gösteren, popüler ses teknolojilerinden biri olan Surround tekniği ile daha kaliteli müzik ve ses dinlene bilmektedir. Stereo uygulamalarda, ses sinyali sağ (right) ve sol (left) olmak üzere iki kanaldan dinlenebilmektedir.
Surround uygulamalarında; sağ (right), sol (left), merkez (center) ve arka (rear) olmak üzere dört kanaldan ses dinlenebilmektedir. Şekilde sabit bir yapıya sahip, surround ses çözücü devresi görülmektedir. Stereo girişlerden alınan kodlanmış sinyal, ses çözücü devre ile dört kanala ayrılır. Devrede OP-AMP entegreleri kullanılmıştır. Tüm direnç ve kondansatör değerleri her kanal için ayrıdır.
Yayım tarihi: 2009/12/31 Etiketler: basit devreler , elektronik , elektronik devreler , güç devreleri , otomasyon devreleri , ses devreleri
Önceki - Sonraki Yazı
← Motorlu bisiklet için motor sürücü devresi tl494 pwmKaynak kodları ile visual basic 6 örnekleri →
