Şebeke geriliminden DC gerilim sağlayan devrelere “Güç kaynağı” denir.
Güç kaynağı 4 ana bölümden oluşur.
A-) AC/AC dönüştürücü (Transformatör)
B-) AC/DC dönüştürücü (Doğrultma devresi)
C-) Filtre Devresi (Kondansatörlü)
D-) Regüle Devresi (Zener Diyotlu)
Temel bir güç kaynağı katmanları:
Devrenin Çalışma Prensibi
Şebekeden alınan 220V’luk gerilimi 30V’a düşüren devre elemanına transformatör denir. Transformatörümüz 12V veya 24V olsaydı şebekeyi verilen değerlere düşürürdü. Diyod köprüsü yardımıyla akım tek yönlü geçmektedir. Transformatör çıkışlarındaki sinüsoidal gerilimi tam olarak doğrultmasa da zamana bağlı olarak yönün hep aynı olmasını sağlar.
Kondansatörün devredeki faktörü ise, gerilimin sabit bir değerde kalması için filtreleme görevi yapmaktadır.Potansiyometre yardımıyla T3 trasnsistörün Ib akımı altırılıp azaltarak gerilim ayarlaması yapılır. Led devrede gerilimin olup olmadığını anlamak için bir sinyal görevi yapar. Ona bağlı seri direnç ise led’ in yanmaması için gerilim bölücü görevi yapmaktadır.
Transformatör (AC/AC dönüştürücü) Kısmı :
Transformatör Hesaplamaları:
Doğrultma Devresi (AC/DC Dönüştürücü) Kısmı :
Köprü tipi tam dalga doğrultmacı kullanarak:
Yukarıdaki şekilde, sinyalin pozitif alternansınında 1nolu sekonder ucu 2 nolu sekonder ucuna göre daha pozitif olacağından D1 ve D2 diyotu iletimde , D3 ve D4 diyotları kesimde olur. Ry yük direnci üzerinden bir akım geçişi D1 ve D2 diyotları üzerinden sağlanır.
Girişin negatif alternansında 2 nolu sekonder ucu 1 nolu sekonder uca göre daha pozitif olacağından D3 ve D4 diyotları iletimde , D1 ve D2 diyotları kesimdedir.Ry yük direnci üzerinde birinci durumdaki akım yönü aynı kalmak koşuluyla D3 ve D4 diyotları üzerinden akım geçişi sağlanır.
Filtre Devresi (Kondansatörlü) Kısmı :
Filtre devreleri ,doğrultucu çıkışındaki nabazanlı DC gerilimini tam DC gerilimine çevirmek için kullanılır.
Regüle Devresi (Zener Diyotlu) Kısmı :
Filtre devresi çıkısında elde edilen DC gerilimde azda olsa dalgalanmalar vardır.Ayrıca , doğrultma ve filtre işlemi ne kadar iyi olursa olsun iki nedenden dolayı filtre devresi çıkışındaki DC gerilim ve akım değişir.
a- DC çıkış gerilim ve akımı sabit iken yük değişirse DC çıkış gerilimi değişir.
b- Yük sabit iken şebeke gerilimi değişirse DC çıkış gerilimi değişir.
Gerilim kararlılığı istenen tüm devrelerde yük akım ve ve geriliminin kesinlikle değişmemesi istenir.Bu amaçla regüle devreleri kullanılır.
Regülator
Gerilim Ayar Kısmı:
Bu kısımda potansiyometre yardımıyla T3 transistörünün beyz ne giren Ib akımını ayarlamak suretiyle T3 transistörün Ie akımı artar ve çıkışdaki gerilimde buna bağlı olarak artar.
Gerilim ve Akım Ayar Kısmı
Hesaplamalar:
T1 ve T2 transistor leri darlington çiftini oluşturuyor.Bu sayede yük akımı artar.
Kısa Devre Koruma Kısmı :
Devreyi aşırı yük akımından korumak için R4 ,R5 direçleri ve T4 trasistörü kullanılmıştır.Burada esas görev R4 direnci üzerindedir.T4 ün Vbe gerilimi bu direncin üzerine düşen akım sayesinde oluşur.T4 transistörünü iletime geçirir ve devreyi aşırı yük akımından korur.
Devre Şeması
Devre Elemanları
• 220/30 V luk transformatör
• Köprü tipi diyot D1=B80 C5000/3300
• C1=2200µf / 63V elektrolitik kondansatör
• ZD=30V zener diyot
• Transistor ler T1 =2N3055 , T2=T4=BD239 , T3=BC141
• Direçler : R1=1K5 (2W) , R2= 470 , R3=680 , R4=22 , R5=120 , R6=1K (2W)
• 5mm Kırmızı LED
• Kutu
Baskı Devre Yapımı
Önce devrenin baskılı devresi çıkartılır. Bakır levhanın üzerine baskı devresi çizilir. Permanet kalemle çizilen devre üzerinden geçirilir. Daha sonra 1/3 oranında perhidral ile tuzruhu karıştırılır. Bol suyla yıkanır. Tiner veya cif(temizlik malzemesi) ile temizlenip kurulanır. Sonrada devre elemanlarının takılacağı yerler matkapla delinir. Son olarak da devre elemanları plaket üzerine lehimlenir.
Emeği geçen kişilere Teşekkürler
Yayım tarihi: 2008/07/01 Etiketler: 2n3055, ayarlı, BC141, BD239, devre, güç kaynağı yapımı, koruma, proje, regüle, transistör
kanka bunun sende ısıs de çizilip kyıt edilmiş hali varmı açınca direk ısıs den kullanabiliyim ayrıca güzel paylaşım bugün yapmaya başlıorum 8)
beyler bu devre tasarımı tam olarak çalışiyormu eksiği var mi varsa nedir yapimini daha detayli anlatabilir misiniz bana ulaşirsanız sevinirim [email protected] devreyi yapacamda yardimci olursanız sevinirim
projenin doc dosyasını indiremiyorum
Link yenilendi indirebilirsiniz
bu devre çalışıyormu tam olarak ben yaptım . Çıkışı 0-1 volt arası veriyor 🙁
Yaptığınız devrenin net olarak alt ve üst resimlerini çekip gönderin belki baskı devrede bir hata vardır kontrol edelim iyi çalışmalar.
Çalışmaması için bir neden gözükmüyor. 😉
Vz1 değerini ölçünüz; 30volta yakın bir değer var mı?
Potun orta ucuyla şase arasında 0~30V gerilimi ayarlayıp ölçü aletiyle okuyabiliyormusunuz?
BC141 in beyz ucuyla şase arasında 0~30V ölçülebiliyor mu?
T2 nin ve T1 in beyzleriyle şase arasında benzer voltajları ölçebiliyormusunuz?
Bu soruları cevapladığınızda sonuca yaklaşırsınız. Hayır cevabı sorunun bulunduğu bölümü belli eder. Hepsine evet dediğinizde çıkışta voltaj yoksa T1 bozuk veya yanlış bağlıdır.
Resimlerle bu basit analiz sonuçlarını gönderirsen yardımcı oluruz. 😉
Kolay gelsin.
kaç amper arkadaşlar devre bilğisi olan var mı ?
beyler bencede güzel bir çalışma elinize sağlık bende bu gün yapacağım hayırlısıyla. 🙂
Arkadaşım ben malzemeleri sipariş ettim ama yorumları okumamıştım . Devre Kesin olarak çalışıyor değilmi ? . Devreyi hobby matkaba sürücü olarka yapacağım cevap verirseniz sevinirim .
e-mail == [email protected]
Arkadaşım Devreyi Yaptım Ama Bir Problem var. Devreye Hiç Bir şey Bağlanmadığında Gerilim Ayarı Yapabiliyosun . Ancak Örneğin Devre 12 da bırakıldığında ve 0.06 A lik ufacık bir fan bile takıldığında gerilim yarı yarıya düşüyor 6 V oluyor fan dönmüyor ve devredeki led sönüyor. Bunun Nedeni Nedir. ??
Bir şey soracağım bende 18 x 2 ac çıkışlı trafo var buna bağlasam sorun olurmu ?
olmaz diye düşünüyorum. giriş gerilimi çıkış gerilimnden fazla olması daha iyi
arkadaşlar 12v 60w 5A lık güç kaynağı yapan varmı?yardımcı olurmusunuz?Birde bu güç kaynağı ile pic için 7805 kullansam acaba olurmu? saçma bir soruda olabilir bilgiye ihtiyacım var.cevap bekliyorum.motor kontrolü yapmam gerekiyor.teşekkür ederim.
Selamlar Hakan arkadaşımızın söylediği problemi bende kendi yaptığım devrede yaşadım nette onu araştırırken tesadüfen bu siteyi gördüm.
Bende 0 – 20 volt ayarlı korumalı bir dc kaynak yaptım. Ama bir sorun var devrenin ucuna bir yük bağlanmadığında voltajı ayarlayabiliyorsun… Ama devreye çok basit bir direnç devresi bağladım bugün devrenin çıkışındaki lamba sönüyor voltaj değeri ise yarıdan fazla düşüyor… mesela yük yokken çıkıştan 20 volt alırken yükü bağlayıp sonuna kadar getirdiğim de voltajı 7 volt veriyor. bunun nedeni nedir acaba bilen birileri yardımcı olursa çok sevinirim… şimdiden çok teşekkürler… bu arada emeğine sağlık kardeş güzel devreye benziyor…
Merhabalar hocam bende ödev olarak bu devreyi aldım çalıştırdım ama arese çevirmekte sıkıntı yaşıyorum.. Eğer isis ve aresin çizilmiş hali proteus dosyası olarak varsa elinizde rica etsem yollayabilirmisiniz?
[email protected]
Teşekkürler şimdiden…
hocam bu devrenin çalışmaması için bir sebep yok hatalı bağlantı yapılmış olabilir
selam öncelikle çalışmalarınız için teşekkürler bir sorum olacakdı.
(trafoyu sizce kaç watt lık seçmeliyim ve devre kaç amper akım çekiyor acaba )
teşekkürler.
bir sorum daha olacak kısa devre olduğunda nasıl anlayacagız devredeki led kısa devre için değil sanırım kısa devre anlaşılması için ledi nasıl bağlarız ek olarak
merhaba,
kısa devreyi led söndüğü zaman anlarsınız 🙂
benim tavsiyem lm350 ya da lm338 olur hem daha az malzeme kullanırsınız hemde daha stabil
1.2v…..32v arası ayarlanabilir
bu entegreler içinde ısı, kısa devre koruması vardır birde kademeli akım koruması eklenince çok kullanışlı olur
ben devreyi aynı buradaki gibi kurdum trafoyu 30 v lukmu seçmeliyim yoksa 2*15 mi
yada 24 v luk seçersem ne olur .
r2 direnci 470 ohm du ve 30-15 v arası ölçüm yapıyordu ilk önce kısa devre yapdım 30-1.4 arası deger gösterdi daha sonra 470 yerine sırasıyla ilk önce 330 denedim 9-30 v arası ölçdü daha sonra 47 ohm takdım 1.4-29 arası ölçüm yapabiliyorum sizce zararlımı devre elemanları yanarmı .
Soner kardeş 2×15 V seç 30vlukla farkı yok ama daha ucuzdur.
Merhaba arkadaşlar Güç Kaynakları dersi için bu devreyi aldım ve sorunsuz bir şekilde çalıştırdım. Gev nickli arkadaşımıza bizlere paylaştığı için teşekkür ediyorum..
pi tipi filtre devresini yaptım ama kondansatörlerden regüle devresine darbeli akım geliyor bunu nasıl önleyebilirim
t1 transistörün collectör ayağını nasıl ne nereye bağlayacaz?
baskı devre için yardımcı olabilir misiniz?
resmi gibi
arkadaşlar devreyi yapıp çalıştıran oldumu 22 k pot bana küçük gibi geldi 50 k pot omaz mı
arkadaşlar ben yaptım devre çalışıyor ama akım acayip şekilde düşük
@ebubekir
Akım acayip düşük ne demek?
R4 bağzı dökümanlarda 22 ohm gözüküyor, 0,22 ohm olmalı.
Siz ne kullandınız.
22ohm da 30mA , 0,22 ohmda 3A gibi değerlerde akım korumaya geçmesi lazım.
R4 : 0,22Ω / 5W
Kolay gelsin.
Devre gayet sorunsuz çalışıyor (22k pot kullanıldı). Traş mak. fan, el matkabı gibi aletlerle denendi sonuç olumlu.
dirençler wattlı dirençmi olacak ?
Yazıda wattlı dirençler belirtilmiş:
“• Direçler : R1=1K5 (2W) , R2= 470 , R3=680 , R4=22 , R5=120 , R6=1K (2W)”
Ayrıca R4=0,22 / 5W olarak kullanılacağını önceki mesajımda da belirtmiştim.
Kolay gelsin.
devrenin çıkışından 0-24V 10A etmek için hangi değişiklikleri yapmak gerekir.
devre en fazla kaç amper çekiyor ve köprü diyot olarak ne kullanıyoruz tam olarak b80 c5000/3300 yazılmış fakat internetten baktığımda baskı devredeki şeklinden farklı devre çiziminde de byw56 yazıyor tam olarak hangisi yardımcı olursanız sevinirim.
Bu devreyi sadece ben yapamadım galiba..1.Denemede potu ayarlayamadım 2. denemede ise 0-6V arası sonuç aldım bilgisi olan varsa yazabilir mi ?
Paylaşım için teşekkürler. Ancak kullanılan potansiyometre kaçlık ve transformatör kaç Watt acaba?
Potansiyometre şemada 22K ohm olarak verilmiş.
Transformatör hesabında Pp (primer gücü) için 37,5W yazılmış. 40VA (ya da 40W) alabilirsiniz. Bu değer 1A çıkış akımı için verilmiş, biraz büyük almanızda sakınca yok. (60VA gibi)
Trafo alırken kademeli voltaja sahip biraz güçlü olanı tercih etmeniz faydalı olur.
hocam kısa devre koruması kac amperlik
Arkadaşlar devreyi kurdum çalışıyor fakat T2 transistörü aşırı ısınıyor ne yapmam gerekiyor yardımcı olabilecek var mı ? Soğutucu bile fayda etmiyor
r1 ve r6 için 2w lık direnç yerine 5w lık direnç kullanabilir miyim? 2 w lık direnç bulamadım da
Bu devrenin ares te baskı devre çizimi varsa bana atabilirmisinz rica etsem dosya olarak benim proteusumda sorun olduğu için bi türlü oluşturamıyorum devremi acil yardım edebirmisiniz?
Zener diyot kaç wattlık acaba temin eden varsa ismini veya linkini verebilir mi?
Merhaba
Trafo voltajınız 30Vac ise , doğrultuğunda 42Vdc olur.
Zener akımı ise 42-30 = 12V 12V/1500ohm 8mA olduğu görülür.
Zener diyotta harcanan güç: 30V x 8mA = 240mW yani çeyrek watt olur.
Bir büyüyü , yani 1W olanı tercih edilmelidir. 1N4751 (30V / 1W Zener Diyot) uygun olur. BZX85C 30 veya satıcıda ne varsa olur.
Kolay gelsin.
27 volt olsa sıkıntı olurmu?
köprü diyot için 4a yeter mi?
Merhaba
Bana dc 100v, 500w spindle motor için adaptör ve hız kontrol ünitesi lazım. Pek bilgim yok ama nasıl yapabilrim. 220-110v bir trafo buldum işime yarar mı? Yardımcı olursanız sevinirim
0-20 V ve 0-2 amper çıkışı nasıl yapabilirim yardımcı olur musunuz
bu proje işinizi görür instructables.com/Lab-Power-Supply-0-20V-and-0002-4A/
0-20v 0-4a gücü var 0-2a olarak kullanmak için r7 0.25 ohm direnci 0.50 ohm ile değiştirip denersiniz