Model Araçlar İçin Baskılı Levha Yapımı

Baskılı levha tasarımı bir mühendislik çalışmasıdır. Mümkün olan en az atıkla, değerli balsa levhalardan gerekli parçaları almak amaçtır. Kitlerden çıkan bazı planlarda pek bulunmasa da genellikle dergi vb yerlerde yayınlanan planlarda, modelin yapılabilmesi için gerekli parçaların tamamı plan üzerinde çizilmiştir. Planlar üzerindeki bu parça çizimleri bir tarayıcı kullanılarak bilgisayara aktarılır.

Elyaf yönleri gözetilerek uygun yönlere döndürülürler ve basılacakları levhanın eninde resimlere dizilirler. Sinirler gibi çok sayıda tekrarlanacak olan parçalar aynı resim tekrar tekrar kullanılabilecek şekilde düzenlenebilir.

Örneğin; 16 adet aynı tip sinir varsa, 4 sinir bir resme dizilir ve resim baskıda 4 kez kullanılır. En az atık için parça resimleri, birbirlerine uyan kenarları yönünde sıklaştırılır.

Örnek levha baskısı

Adım adım baskılı levha yöntemin çalışması:

1- Baskılı levha resminin yazıcıdan çıktısı alınır. Resim taranırken veya bilgisayarda herhangi bir resim işleme programında (Ben Photo Styler kullanıyorum) hazırlanırken kullanılan çözünürlük, baskıda da aynen seçilmelidir. Aksi halde resim küçük veya büyük çıkar. Bu sitedeki resimler 300 dpi olarak hazırlanmıştır ve bu genellikle evlerde kullanılan mürekkep püskürtmeli yazıcıların standart çözünürlüğüdür. Eğer kullanılan yazıcı bir lazer yazıcı ise, aşağıdaki 2 nolu adım atlanır.

2- Mürekkep püskürtmeli yazıcıdan alınan çıktının fotokopisi alınır. Kaliteli bir kopya olmalıdır.

3- Üzerine baskı yapılacak levha uygun boyutta kesilerek hazırlanır. Sert balsa levhalar üzerinde baskı daha iyi sonuç verir. Ancak, modelde kullanılacak parçaların sertlik ve hafiflik özellikleri göz önünde bulundurularak levha seçimi daha önemlidir. Levhanın eni ve boyunun basılacak resimden çok az büyük olması yeterlidir.

4- Baskı işinin yapılacağı zemin ısıyı kolayca dağıtmayacak özellikte olmalıdır. En iyisi kalınca bir sert tahta parçasıdır. Basılacak levhadan büyük bir çam tahta işe yarar. Mermer, cam veya formika yüzeyde baskı iyi sonuç vermez. Yüksek sıcaklığa dayanamayacak; suni deri veya vernikli masa yüzeyi gibi zeminlerde işlem bozulmaya yol açar.

5- Ütü en yüksek sıcaklık kademesine ayarlanır ve bu sıcaklığa ulaşması beklenir. Kullanılacak ütü, resimlerdeki gibi bir kaplama ütüsü olabileceği gibi, küçük seyahat ütüleri veya ev kullanımı için olan tiplerden de olabilir. Buharlı ütülerin buhar seçeneğinin kapalı olması gerekir.

6- Zemin tahtasının üzerine basılacak levha konur ve baskı resminin bulunduğu lazer yazıcı çıktısı veya fotokopi ters olarak levhanın üzerine yerleştirilir. Resmin kenarlardan taşmaması için dikkat edilmelidir. Kağıt kaymaması için parmaklarla bastırılarak sıkıca tutulurken bir kenarından ütü ile baskıya başlanır.

7- Baskı sırasında ütü bir kenardan diğer kenara hareket ettirilirken, basılmış olan kenardan itibaren kağıt ta kaldırılmaya başlanır. Kağıt kaldırıldıkça levha üzerindeki baskı görülür. Çizgiler iyi seçilmiyorsa ütü geriye doğru çekilerek o noktaların yeniden ısınması sağlanır. Ütü levha üzerine onu ezmeyecek kadar bir kuvvetle bastırılmalıdır. Baskının kalitesi, aşırı kuvvet uygulamaya değil, çizgilerdeki mürekkebin yeniden aktif hale gelecek kadar ısıtılmasına ve kağıdın henüz sıcakken levhadan kaldırılmasına bağlıdır.

8- Ütü diğer uçtan çıkarken kağıtta tamamıyla levhadan ayrılır. Kağıt kaldırıldıktan sonra geri dönüş mümkün değildir. Baskı kalitesi yeterince iyi değilse ve çizgiler işe yarayacak kadar seçilemiyorsa; baskı, levhanın diğer yüzünde veya yeni bir levhada tekrarlanmalıdır. Aynı yüze yeniden baskı yapmaya kalkışırsanız, uygulanan sıcaklık nedeniyle boyutları değişmiş olan kağıt ve levhanın çizgileri asla birbirine denk gelmez.

Kolay gelsin. İyi uçuşlar…

Oktay Gülmez, 02/11/2002

Emeği geçen hazırlayan kişilere teşekkürler Kaynak: modelci.net/sayfa.php?s=22